Красная стрела. Книга пятая / Қызыл жебе. Бесінші кітап - Шерхан Муртаза / Шерхан Мұртаза

– Оқы, - деп бір парақ қағаз ұсынды. Рысқұлов бұрандасы жоғалып, бір көзі түсіп қала беретін көзілдірігін қолымен ұстап, қағазға үңілді.

Айыптау қорытындысы

деп жазылыпты. Одан жоғары оң шекесіне:

Бекітемін: Вышинский

деп қол қойылыпты.

Айыптау қорытындысы жеті тармақтан тұрады екен. Сол баяғы «Иттихат», Энвер Паша мен Зәки Валиди. Қазақстан, Орта Азия, Кавказ сырты, Қырым, Башқұртстан, Татарстан елдерін КСРО-дан бөліп алу; оларды Германия, Жапония және Түркия боданы ету; Рыковпен байланыс; Сталин, Молотов, Ворошилов, Кагановичке қарсы террор ұйымдастырмақ әрекет; Германияның шпионы, Түркияның шпионы. Бәлендей - бәлендей статьялар бойынша іс КСРО Жоғарғы Сотының Әскери Коллегиясына тапсырылсын...

Рысқұлов Нейманға қарап:

– Мен протоколға қол қойған жоқпын. Мына қорытынды заңсыз, - деді.

Нейман мырс етіп, амалсыз адамдай қолын жайды.

– Өкінішті, әрине. Бірақ қол қойыпсыз.

– Қашан?

– Оны мен білмеймін. Тергеуші Глебов қой.

– Глебов қайда? Менің қолымды өзінше қоя салған ғой. Бұл подлог!

– Глебов енді басқа кызметте. Ол жоғарылап кетті. Оның орнында әзірше мына менмін.

– Сіз көптен бері көрінбей кетіп едіңіз ғой?

– Иә, іссапарда болдым. Білесіз бе, қайда?

– Қайда?

– Қазақстанда.

– М - м. Менің ісім бойынша шығар?

– Бір жағынан о да бар. Сондағы әріптестерге көмектестім.

– Мұндай сырды мен сияқты тұтқынға айтуға бола ма? Нейман қызарақтап қалды.

– Сіз сыр шашпайсыз.

– Рахмет сеніміңізге.

– Жантоқовты білесіз ғой.

– Иә... Білемін.

– Сол сізден кешірім өтінді.

– Қалайша?

– Ол ату жазасына бұйырылды.

– Ол да...

– Иә, ол да ХАЛЫҚ ЖАУЫ. Сізге бекер жала жаптым деп өкінді.

– Демек мен ақпын ғой?

– Жоқ.

– Неге?

– Кінәларыңызды өзіңіз мойындап отырсыз.

– Қалай? Мен мойындаған жоқпын.

Нейман том-том дәптерлерді алып, Рысқұловтың алдына тақады.

– Мынау сіздің қолыңыз ғой?

– Иә - ә... ұқсайды. Бірақ...

– Не бірақ?

– Мен қол қоюдан бас тартқанмын. Мынау... Менің қолым емес. Айбақ – сайбақ қой!

– Жөндеп қараңыз. Сіздікі. Рас, ыждағатсыз, ықылассыз қоя бергенсіз. Әйтпесе, сіздікі. Міне, мына беттерде қолыңыз түп-түзу.

Әрбір беттің соңында «Т. Рысқұлов» деп тұр. Асыққанда айбақтатып осылай қоя беретіні рас. Сонда бұл қалай? Бір бет, екі бет есте қалмауы мүмкін-ақ болсын. Екі жүз алпыс үш бетке қол қойғаны қалайша есінде қалмайды?

– Солай, азамат айыпталушы. Енді сотты күтесіз, - деді Нейман.

– А - а...

– Не айтайын деп едіңіз?

– Жантоқов...

– Иә, Жантоқов.

– Ол қалайша... Иә, ол маған жапқан жаласын мойындағаны есепке алынбай ма?

– Алынар ма еді, кім біледі, егер сіз өзіңіз айыбыңызды мойындамасаңыз,

– Мен, мүмкін, ауырған шығармын. Ақыл-есім түзу болмаған шығар.

– Оны дәрігер, экспертиза анықтауы керек еді. Енді кеш. Қазір есіңіз дұрыс. Сап - саусыз. Денсаулығыңызда ауытқу болды деген анықтама жоқ. Міне, делода жоқ. Демек, ештеңемен дәлелдей алмайсыз.

– Адам өзіне-өзі әдейі қастандық жасап, тезірек өлгісі келуі де мүмкін ғой. Меңде де... Сондай кезен болған шығар. Өзіме өзім не бәленің бәрін үйіп-төге берген шығармын. Бұл есепке алынбай ма?

Нейман бойын тіктеп алды:

– Вышинский жолдас Заңға еш жерде жоқ жана теория енгізді. Яғни: АЙЫПТАЛУШЫНЫҢ МОЙЫНДАУЫ - ӘДІЛЕТТІҢ САЛТАНАТЫ. Міне, білдіңіз бе? Бұл жаңа ТЕОРИЯ.

***

«Адамның күні адаммен». Осында мұхиттай терең сыр жатыр. Ғасырлардың елегінен өткен сөз. Сөйтіп барып, біз ғаріпке жеткен сөз. Мына аласапыран заманда осының растығына тағы бір дәлел болды.