Дикое яблоко / Жабайы алма - Саян Муратбеков / Сайын Мұратбеков

− Шынында да, қолыңа ұстап сылап-сипаған сүп-сүйкімді тірі кекілікті сойып жеу деген сұмдық қой,- деді Петька былай шыққан соң, әлде ақталғандай, әлде біреуді жазғырғандай үнмен.

− Әрине, сұмдық,- дедім мен де іле қостап.

− Ал тездетейік, айтпақшы, мен Жиренқасқа айғыр едім ғой, и-и-а-а-а!..- деп кісінеп жер тарпынып секіріп қойды.

Мен де кісінеп, жер тарпып Құла айғыр боп қалпыма түстім.

Мұнан әрі анау кездегі Қыдырман тойтық жартылай бұзған шошаққа жетіп, Оттоның қол шанасына Петька екеуміз, әдемілеп шөп тиеуге кірістік. Үлкен бір арқадай шөпті тиеген соң, ойқы-шойқы жолда аударылып қалмасын деп жіппен ұзынынан, көлденеңінен шалып алып мықтап байлап тастадық. Тартып көріп едік, шаманың табаны қарға батып зілдей ауыр екен. Кішкене азайтайық деп едім, үлкен жолға түскен соң жеңіл болады деп Петька бой бермеді.

Сонымен Жиренқасқа айғыр мен Құла айғыр боп бағанағы бос шананы сүйретіп келгендегідей кісінеп жер тарпып ойнақтай алмай, табаны қарға батқан шананы күшене тартып кері қайттық. Көлбай керең мен Манар да шаналарына шөпті тиеп боп, өгіздерінің басын ауылға бұрған.

− Әй, балалар, шаналарыңды мына менің шанамның артына тіркеңдер де, өздерің шананың үстіне отырыңдар,- деген Көлбай керең.

Арық өгіздердің шөп тиелген шананы мықшия сүйреткен түрлерін көріп, ол байғұстарға жармасуға көңіліміз дауаламады.

− Жоқ, біз өзіміз жүреміз,- дедік қосарлана дауыстап.

Көлбай керең жауабымызға тағы да мәз боп күлді.

− Мейілдерің, өздерің біліңдер,- деді онан соң.

Ілбіген екі шананың соңынан біз де ілби жүріп кеттік. Петька екеуміз шанамыздың ауырлығын, ауылға дейінгі жолдың алыстығын қалай да еске алмау үшін ананы-мынаны айтып бірімізді-біріміз сөзге алдандырып, күлдіргі бірдеңелерді еске түсіріп қайдағы-жайдағыны қозғап мәз боп келеміз. Осыдан төрт жыл бұрын алғаш біздің ауылға көшіп келгенде, Петьканың қойларды маңырағандағы дауыстарының жуан, жіңішкелігіне қарап еркек, ұрғашыға бөлгенін еске алып бір күлдік. Қойдың даусы маңырағанында жуан болса «дядя баран» деп, ал жіңішке болса «тетя баран» деп айтқанын естіп бүкіл ауыл күлген-ді. Даусы дарылдай маңыраған саулықты қозысы еміп жатқанда да: «Әй, Петька, анау қозы дядя баранды қалай еміп жатыр екен, қарашы?» — деп оны мазақтағанымызды қалай Ұмытармыз… Бірде Петьканың үйінде капуста көже ішіп отырып менің: «Опыр-ай, Петька, жапырақтан да тәтті көже пісіруге болады екен-ау»,- дегенімде, ол ішіп отырған тамағына шашалып қала жаздап күлген еді… Тағы бірде Әжібектің кіжіңінен құтылу үшін Петьканың үйінен алып шыққан бір кесім шошқаның майын екеуміз оған қойдың құйрық майы деп алдап беріп, артынан жегені шошқаның майы екенін біліп қалған Әжібек өлердей құсып, ақыры ұшынып ауырып, он күндей төсек тартып жатып еді. Әрине, кейіннен Әжібек Петька екеумізге де жақсылап сыбағамызды берді, алайда өзі де бүкіл ауылға күлкі болып еді. Көпке дейін одан қорықпайтындар: «Әй, Әжібек, құйрық май жейсің бе?!» — деп мазақ етіп жүрді ғой…

Түстен ауған күн ашық аспанда жерге еңкейіп кеп төніп, маужыраған сәулесін ерекше төгіп тұр. Жылуы жотамыздан өтіп әжептәуір қыздырып келеді. Петька екеуміз де көзіміз қарығып төңірекке сығырая қараймыз. Ақ қар басып жатқанда да осындай жылы күн болады екен-ау дейміз. Иі босаған қар соқталанып, әр басқан қадамымызды кейін кетіріп жүрісімізді өндіретін емес. Оның үстіне шанамыздың да табаны күпсегіне дейін батып зіл батпан боп келеді, шөп емес, тас тартып келе жатқандаймыз. Қалжырай бастағанымыз болар, әлгіндегі күлкілі әңгімелерді айтуға да зауқымыз соқпай тұнжырап келеміз. Әлден соң Петька бас жоқ, аяқ жоқ:

− Шіркін, қыс болмайтын жақта тұрсақ,- деді.

− Ондай жер бола ма екен? — дедім мен.