Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

Құртқаның сөзін есітіп,

Аққа белін шешіпті:

«Жамандық өзі қылмаса,

Мен тимеймін,— десіпті.—

Әкесі кәпір Қарлыға

Көп дұшпанның ішінде

Көкемді менің шаншыпты.

Түсіріп аттан көкемді,

Қараспан тауға қашыпты.

Ақмоншақ атты көсілтіп,

Күдерден күдер асыпты.

Мұны ойламай Қарлыға,

Мұншама неге асықты?

Әлі білмей жүр ме екен

Асыл менен жасықты!

Сенің сөзің болмаса,

Тақымға салып сүйретіп,

Қабырғасын күйретіп,

Ойнатар едім асықты».

Бұл сөзді айтып болғасын,

Бөкенбайдай берен-ді,

Астына мініп дөненді,

Торғынға өзін бөледі.

Қарлығаның ізінен

Бөкенбей батыр жөнелді.

Тайбурылды «шүу!» дейді,

Құбылып бурыл гулейді,

Табаны жерге тимейді,

Алмас қылыш сартылдап,

Алтын жүген жарқылдап,

Өмілдірік сом алтын

Омырауда алқылдап,

Буырыл аяқ басқан жер

Ойыла жаздап солқылдап,

Шаңы аспанға бұрқылдап,

Бөкен батыр келеді.

Қарлығадай сұлу да

Келмесе екен дейді екен

Қобландының баласын.

Бала да болса қайратқа

Байқаған екен сұлуың

Манағы жерде шамасын.

О да қоймай тұр екен

Көп жад етіп бабасын.

Келе жатып Бөкенбай

Қараспан таудың басында,

Ақмоншақ атпен көлбеңдеп,

Көлденеңдеп жүргенін —

Бөкенбай бала көреді

Қарлығаның қарасын.

«Қашпа, Қарлыға, қашпа»,— деп,

Бөкенбай батыр ұмтылды.

«Қашпасаң, бала, саспа»,— деп,

Қарлыға қарсы ұмтылды.

Бөкенбай келіп бұл жақтан,

Қарлығаға сөйлейді:

«Ай, Қарлыға, қашпаймын,

Қайратым бар деп таспаймын,

Дұшпаннан қорқып саспаймын.

Құртқаның айтқан сөзі бар,

Тапсырған қатты кезі бар,

Табаныма баспаймын.

Қанша айтсаң, сонша айт,

Қарлыға, сені шанышпаймын».

Бөкенбай айтып болғасын,

Үлектен туған маядай,

Мая жолдан тая ма-ай,

Баланың сөзіне қарамай,

Бөкенбайға Қарлыға

Найзасын салды аямай,

Қанша айтса да Бөкенбай,

Қарлыға бұған қарамай.

Есіктің алды кендір-ді,

Етіне найза ендірді.

Аямасын білгесін,

Етіне найза енгесін,

Толғамалы ақ сүңгі

Толғап алып Бөкенбай,

Қақ жүректен Қарлығаға

Бөкен де найза төндірді,

Жанған отын сөндірді.

Сауыттың көзі тарқалып,

Алысқанда екеуі

Жүрген жерін ор қылды.

Сол уақыттар болғанда,

Қарлығадай сұлуды

Ақмоншақ аттың саурынан

Дөңгелентіп төндіріп,

Ат көтіне міндіріп,

Найзаны ырғап ендіріп,

Жығылар мезгіл болғанда,

Қарлыға сұлу сөйледі,

Сөйлегенде бүй дейді:

«Бұл жібердім базардың

Бояғы мен бөзіне.

Салса, жылқы тоқтайды

Арқаның бөрі көзіне.

Айналайын Бөкенбай,

Салғын құлақ сөзіме.

Жасың кіші болса да,

Құлдығым бар өзіңе.

Өлтірер болсаң, шырағым,

Үйдегі жатқан көкеңнің

Көрсетіп өлтір көзіне,

Түсіп тұрмын тезіңе.

Түйенің көркі нар еді,

Өзеннің көркі жар еді.

Өзімнің әкем, ел-жұртым,

Соның үшін қырып ем —

Сенің жынды әкеңе

Не жазығым бар еді?»

Бөкенбайдай батырың,

Қарлыға бұл сөзді айтқасын,

Найзасын тартып алады.

Ақмоншақ аттың үстіне

Түзетіп қызды салады.

Босанса, қашып кетер деп,

Ақмоншақ атты жетелеп,

Жүретін жолын төтелеп,

Ауылға алып барады.

Қарлыға сұлу сөкпейді

Бөкенбайдай баланы.

Қарлығаны іздеп ауылдан

Шығып еді таң ата.

Үйге түсті Бурылмен

Құтпан ауып, ел жата.

Қарлығаны жетелеп,

Бөкенбай елге келеді.

Қос тұлпардың дүбірін

Сұлу Құртқа біледі.

Құтпаннан қалмай келер деп,

Құртқа да күтіп тұр еді.

Жүгіріп шығып далаға,

Бөкенбайды көреді.

«Қарлығаны алып келді»,— деп,