Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

Қызылбасты құлатты.

Орақтың келіп жанына,

Бөкенбай батыр сөйлейді:

«Көкемді мана көрмедім,

Аз ба, көп пе жарасы —

Анығын оның білмедім.

Мен көкеме барайын,

Жақсы ма, жаман ба сұрайын.

Мен келгенше, екеуің

Әскеріне қалмақтың

Тарттыра тұр сазайын».

Бұл сөзді айтып Бөкенбай,

Елге шауып жөнелді.

Оңдайды ғой Жасаған

Оңдармын деген пендесін.

Тыңдап қара, жарандар,

Бөкенбай ердің кеңесін.

Шауып шығып көреді

Бөкенбай батыр Құртқаның

Ордасының төбесін.

Үйге жақын келгенде,

Түсемін енді дегенде,

Қыл шашын байлап қылаңдап,

Шашбауын байлап сылаңдап,

Өз үйінен Құртқажан

Бөкенбайдың алдынан

Шыға келді бұлаңдап.

Алдынан шығып сөйледі:

«Көкеңнің бардың сөзімен,

Ердің дұшпан ізінен.

Менің жаным құрбандық,

Айналайын Бөкенбай,

Көкең мен сенің өзіңнен.

Дұшпанның бардың соңынан,

Алдың дұшпан жолынан.

Менің жаным құрбандық,

Айналайын Бөкенбай,

Көкең мен сенің жолыңнан.

Ерегескен дұшпанға

Намысты бермей қолыңнан,

Айырып алдың көкеңді

Қызылбастың қолынан,

Секілді қарға тобынан.

Тайбурылға міне алмай,

Қарына найза іле алмай,

Тұра алмай көкең орнынан

Найзаның салған зорынан,

Бурыл ат ұшып аспанға,

Ұстатпаған дұшпанға

Қамаған оңы-солынан.

Менің жаным құрбандық,

Айналайын Бөкенбай,

Көкең мен сенің жолыңнан.

Түйенің көркі нар қылып,

Өзеннің көркі жар қылып,

Көкең аттан түскенде,

Шулады ел-жұрт зар қылып.

Жаратушы бір Құдай

Он сегіз мың ғаламды

Жоқтан өзі бар қылып.

«Ханнан бүкпей тіземді,

Батырдан бүкпей тіземді,

Бір қатыннан шөктім,— деп,—

Қапияда тізе бүктім»,— деп,

Жатыр көкең ар қылып,

Үйдің ішін шар қылып.

Барма көкең қасына,

Қарамас көздің жасына.

Қаһары келіп жатқанда,

Шынымен шабар басыңды.

Ашуланып сұлтаным,

Ішпей отыр асын да.

Жарасын жақсы дарулап,

Мен отырмын қасында.

Тілімді алсаң, Бөкенжан,

Ертемен тұрып, атпай таң,

Бұлаңдаған Бурылды

Білдірмей алып берейін.

Астыңа оны мінсейші,

Алты құлаш ақ семсер

Көрсетпей алып берейін,

Қынай белге ілсейші.

Ойпаң жерден орғытып,

Тегіс жерден сырғытып,

Аяңдамай желсейші.

Көп дұшпанның ортасында

Көкеңді шаншып найзамен

Тауға кеткен Қарлыға,

Шамаң келер күн болса,

Түсіріп аттан жетелеп,

Көкеңді сөйтіп көрсейші.

Жалғаны жоқсөзімнің,

Шырағым, қозым, сенсейші!

Барар болсаң, шырағым,

Тапсыратын сөзім бар,

Бұл сөзімді білсейші».

Бөкенбайдай батырың

Құртқаның тыңдап ақылын:

«Әкел,— деді,— Бурылды»

Қайырын сұрап, ақырын.

Бұлаңдаған Бурылды

Бөкенбайға мінгізді.

Алты құлаш ақ семсер

Қынай белге ілгізді.

Бурылына мінген соң,

Бөктеріп тасты желгізді,

Желмек түгіл, шапқызды,

Жарлардан қарғып атқызды.

Жығылмасын Құртқаға

Бөкенбай батыр білгізді.

Ат үстінен еңкейіп,

Тас көтеріп өңгеріп,

Кереметін көргізді.

Құртқаның көңлі сенгесін,

Жығылмасын білгесін,

Шақырып алып баласын,

Құртқа сұлу сөйлейді:

«Бұл жібердім базардың

Бояғы мен бөзіне.

Салса, жылқы тоқтайды

Арқаның бөрі көзіне.

Айналайын Бөкенбай,

Салғын құлақ сөзіме.

Шамаң келер күн болса,

Қарлығадай сұлуға

Қан жұтқызба аузына!

Көп жақсылық іс қылған

Көкеңнің-дағы өзіне.

Көкеңе қылған Қарлығаның

Жақсылығы көп еді.

Тапсырғаным осынша:

Жазым жерде жоқ қылсаң,

Өкпелермін өзіңе —

Өлгенше көрмен жүзіңді,

Есіт менің сөзімді».

Бөкенбайдай батырың