Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

Кім үшін мен қиып ем,

Білемісің, заңғар-ау?»

Қарлығадай сұлудың

Жүрегі оттай қабынды,

«Түсе гөр!— деп жалынды,—

Тауда жалғыз жатырмын,

Қараманның тойына

Ала кетсең, не қылды?»

Арқада бар қарағай,

Ер жігітке мал бітпес

Шыбын жанын баламай.

Қарлығадай сұлуың

Қаншама жылап айтқанмен,

Тағы да кетті Қобланды

Құртқаны алып, қарамай.

Еліне бұлар келген соң,

Ел-жұртын есен көрген соң,

Қобланды мен Құртқаның

Қосылғанына санаулы

Сегіз ай мерзім өткен соң,

Тоғыз ай, он күн жүзінде

Перзенттің туар күні боп,

Сұлу Құртқа толғатты.

Ер толғағы тым қатты,

Ұйқы көрмей, түн қатты.

Ел ішінде Құртқажан

Адамнан озған сымбатты.

Сол уақыттар болғанда,

Төбесі жерге тарс етті,

Маңдайы күнге жарқ етті.

Қырық бір қатын жиылған

Көтеріп алып баланы,

Құндаққа орап салады.

Талпынғанда жас бала,

Құндағы дал-дал болады.

Арыстан туған екен деп,

Асыра жұрты қуанды.

Сүйінші сұрап жан-жаққа,

Қолдарына ту алды.

Тоғыз күн жиып ел-жұртын,

Ат қоймаққа балаға

Қобланды батыр той қылды.

Електен өтсең — Есенбай,

Қыс қыстауы Бұқаржай,

Қалың Қыпшақ, көп ноғай —

Жұрт жақсысы баланың

Атын қойды Бөкенбай.

Келді Бөкен бір жасқа,

Бір жасына келгенде,

Оғын тартты жартасқа.

Келді Бөкен екіге,

Жан қарамас бетіне.

Екіге келген баланың

Нан піскендей лебіне.

Келді Бөкен үшіне,

Үшке келген жас бала

Қара тасты көтерер,

Естіген риза күшіне.

Келді Бөкен төртіне,

Төртке бала келгенде,

Ат шапсам деп ойлайды

Қызылбастың кентіне.

Келді бала бесіне,

Беске келген баланың

Күндіз-түні қайғысы —

Жау түседі есіне.

Келді Бөкен алтыға,

Алтыға жеткен баланың

Артық тиді пайдасы

Қыпшақтың бүкіл халқына.

Алты жасар Бөкенбай

Атаның түсіп салтына,—

Таулар күйіп, тас жанған

Бөкенбайдай береннің

Екпіндеген зарпына.

Қарамай алды-артына,

Енді мініп атына,

Қазынадан қамқа киеді.

«Өзімнің еншім болсын»,— деп,

Өкім құла атқа мінеді,

Алладан пәрмен тіледі.

Таулы жерден сырғытып,

Ойпаң жерден қарғытып,

Аяңдамай желеді.

Өзі алты жасында,

Сусар бөркі басында,

Өкім құла ат астында,

Жолдасы жоқ қасында,

Бөлінбеген ұйқыға,

Жыртылмаған құлпыға,

Көңілі кетті көрмекке

Отарда жатқан тау жайлап

Естеміс жатқан жылқыға.

Бөкенбайдай жас берен

Жылқыны іздеп барғасын,

Бауырап малды алғасын,

Тоқсан құлмен Естеміс

Баланың қылған ісіне

Риза тауып қалғасын,

Қараспан таудың басына

Жаңадан қоныс салғасын,

Ойыны күшті жас арыстан

Қолына найза алғасын,

Астына мініп дөненді,

Үстіне киген беренді,

Жылқыға бала барғасын,

Қолқанат пен құйрыққа

Қобланды батыр кенелді.

Әлқисса, енді бұл жерде тұра тұрсын, ендігі сөзді Көбіктінің жиені Шошай ханнан естіңіз. Шошай дейтін батыр қырық мың әскер алып, Қыпшақты шабамын, нағашымның кегін аламын деп, іздеп келген жері.

Бір күндері болғанда,

Таң сарғайып атқанда,

Шолпан жұлдыз батқанда,

Қызарып күн шыққанда,

Қобланды ұйықтап жатқанда,

Жылқыға Бөкен кеткенде,

Қалың елді жайлаған

Қатарлап бие байлаған,

Тау етегін бойлаған,

Тозаң қалың шаң басты

Дарбаза алды есікті.

Дүбірді Құртқа есітті,

«Жау келді деп оятсам,

Сұлтаным шошыр»,— десіпті.

Шабуылдап қызылбас,

Найзамен келіп тірейді

Қобланды жатқан есікті.

Ертесі мен кеші жоқ

Берсе Құдай несіпті.

Құртқа сынды сұлуың

Батырдың басын құшақтап,

Тізесінің үстіне