Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

Найзасын және қолға алып,

Ер Орақты бір шаншып,

Қараманды бір шаншып,

Қарлығаны бір шаншып,

Қобландыны бір шаншып,

Сыпыртып өтіп жөнелді.

Етіне киген жейде еді,

Маңдайы шып-шып терледі.

Біршымбайдың қайраты

Барған сайын өрледі.

Самсап тұрған ерлерді

Бір адамдай көрмеді.

Осылайша Біршымбай

Үш-үштен найза түйреді,

Етіне найза ендірді.

Үш-үштен найза тигесін,

Етіне найза енгесін,

Төрт көкжал да меңдеді.

Меңдегенін көргесін,

Қарлыға сұлу сөйледі:

«Мал шыдамас жауырға,

Жан шыдамас бауырға.

Сендер мұнда тұра тұр,

Есебін тауып, жігіттер,

Өлтірейін мен,— деді.—

Менен күші әкемнің

Бір батпандай артық-ты.

Әкемнен күші мұның да

Сегіз батпан тартыпты.

Үстіндегі сауыттан

Атсаң — оғың өтпейді,

Шапсаң — қылыш кеспейді.

Оған қылар амалы —

Көк желкенің тұсында

Кем соғылған төрт көзі

Жел соғарлық шамалы.

Өлтіріп кетсе мені егер,

Көк желкеден атыңдар,

Жігіттер, болмай ғапыл-ай».

Мінген аты кер еді,

Атасы әйел демесең,

Қарлыға қыз да ер еді.

Қобландыдай батырың

Қарлығаға сенеді.

«Есебін тауып, айламен

Өлтірмесем, болмас»,— деп,

Бөркін жұлып алады.

Шашын жайып Қарлыға,

Ақмоншақ атты қамшылап,

Ерлердің шығып қасынан,

Біршымбайдың аraquo;лдынан

Қарлыға шауып барады.

Жетіп барып сөйлейді,

Сөйлегенде бүй дейді:

«Айналайын Біршымбай,

Сал құлағың сөзіме.

Сен кеткесін, Біршымбай,

Шәһәрді басып көп дұшпан,

Еліңе ойран салғаны.

Байлаудан қашып Қобланды,

Әскер жиып барғаны.

Қайратқа әкең жарамай,

Қаза тауып қалғаны.

Дұшпанды қырып, шырағым,

Бәріңді алдым босатып,

Бір жанымды аямай.

Жалғыздық түсті басыма,

Серікке атаң жарамай.

Қашып еді үш батыр,

Жалғыз қудым шыдамай.

Енді өлсем де арман жоқ,

Көрсетті енді бір Құдай.

Мені танып, шырағым,

Атыңның басын бұрмадың.

Қайратыңнан айналып,

Жалғыз бауырым, Біршымбай,

Болайын сенің құрбаның.

Менен қашқан үш дұшпан

Мынау келіп тұрғаны.

Сөзімді тыңда, шырағым,

Жалғыздық түсіп басыма,

Көңілімде бар қапа.

Бұл дұшпанды ала алмай,

Басына қайғы сала алмай,

Ақыл-айла таба алмай,

Басымды саған қоса алмай,

Жаудың тұрмын қасында,

Жаралы болған басымды

Адам көрмес жерге апар.

Қайтып келіп, үш ерден

Найза сұғып кек әпер.

Бір туғызған, шырағым,

Екеумізді бір Құдай.

Туғаны көрсе кемшілік,

Кімнің жаны шыдайды?!»

Жара қатты, жан тәтті,

Басынан бөркін жұлып ап,

Бірге туған Қарлыға

Алдына келіп жылайды,

Біршымбай сонда сөйлейді:

«Ой, апеке, білмедім,

Жау ішінде жүргенің,

Кім екенің көрмедім.

Толықсыған найзамды

Оңды-солды сермедім.

Кетті көзім қарайып,

Кім екенің білмедім.

Бері жүргін, жан апа,

Тауға апарып қояйын,

Қайтып келіп, үш ерге

Найзамды кезек ұрайын».

Алдына түсіп барады,

Қарлығадай сұлуың

Алды-артына қарады.

Көк желкенің тұсы деп,

Өлер жерің осы деп,

Жайымен бара жатқанда

Найзаны алып ұрады.

Біршымбайдай серкеден,

Тозады мақпал көрпеден,

Назары әрмен ауғанда,

Өз апасы Қарлыға

Найзаны салды желкеден.

Біршымбай мінген ала ат-ты,

Ала атты шауып сұлатты,

«Жан апа» деп жылапты.

Жан апасы құрысын,

Біршымбайды Қарлыға

Айламенен құлатты.

Біршымбайды өлтірді,

Сәтіне ісін келтірді.

Көкала атты жетелеп,

Жүрер жолын төтелеп,

Ерлігін анық білдірді,

Үш батырға келеді.

Келгеннен соң Қарлыға,