Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

«Көлге біткен жекенсің <қосылма>,

Бүршігі жоқ тікенсің.

Артық асқан бағаң жоқ,

Құдайдан сұрар шамаң жоқ,

Өзіңе біткен мал-жанды

Сауғадан жиған екенсің.

Ақмоншақ атпен желейін,

Байытқалы келіп пе ем

Қияттың жаман кедейін?

Қараман, саған не дейін?

Өзімнің басым сауғадан

Құтыла алмай жүргенде,

Мен кімге сауға берейін?»

Қараман сонда сөйледі:

«Мұсылманға маза аттық,

Қызылбасқа қаза аттық.

Қанікей мен Тінікей —

Екі қызды бер маған,

Қарлыға, сені алмаймын,

Басыңа бердім азаттық».

Мінген аты ала-ды,

Қылшаң жүнді қара-ды,

Көңілдегі сананы

Шығара алмай барады.

Қарлыға сынды сұлудың

Көңілі қатты сүйеді

Қобландыдай баланы.

Қанікей мен Тінікей —

Қос сұлуды бір беріп,

Қарамандай батырдан

Артық туған Қарлыға

Басын сатып алады.

Төртеу еді — алтау боп,

Басын қосып төрт көкжал,

Кеш болғасын жағалап,

Бір төбеге жатады.

Төртеуінің тұлпары

Бауырынан қатады.

Қоржындағы азықтан

Бұйырған дәмін татады.

Ұйқы көрмей төрт батыр,

Таң сарғайып атады,

Таң Шолпаны батады.

Масыл, масыл, масыл ма,

Аққа құлпы жасырма.

Ғашық боп жүрген Қарлыға,

Қараманнан шыға алмай,

Жүрегінен қан құсып,

Басын қосқан сықылды

Қобландыдай асылға.

Мұратына жеткендей,

Бұлаңдаған Қарлыға

Отыра кеткен асыла,

Сауғада басы жүргенде

Жоламаушы еді қасына.

Тас түлектей түледі,

Еркіндік алып басына.

Таң атқасын төрт көкжал

Қару-жарақ киініп,

Бір Құдайға сыйынып,

Енді атына мінеді,

Денеге сауыт киеді,

Беліне байлап болатты,

Қарына найза іледі,

Алшағырдың шәріне,

Туын ұстап батырлар

Қала аузына келеді.

Шәрге жақын келгенде,

Ақ сұңқар құстай шүйіліп,

Қабағы тастай түйіліп,

Арыстан туған Қобланды,

Күн шығуға қарамай,

Ат қоюға ойланды,—

Ата-анасы, ел-жұрты,

Асыра Қыпшақ баласы

Жатқаннаң соң байлауда.

Қақпаның келіп аузына,

Батыр Қоблан ақырды,

Нар түйедей бақырды,

Алшағыр деп шақырды:

«Ау, Алшағыр, Алшағыр!

Сөзіме құлақ сал, Шағыр!

Менің атым Қобланды,

Әуелі өзің алдан шық,

Алды-артыңды қармай шық,

Қалдырмастан, жалмай шық,

Арманда, қапы қалмай шық!

Қарақасқа атың міне шық,

Оқ өтпес тоның кие шық,

Қарыңа сүңгі іле шық!»

Белес-белес бел еді,

Хан болғалы Алшағыр

Асып жүрген айласы,

Мұсылманнан қанша ердің

Басын жойған ер еді,

Қызылбастың пілі еді.

Қобландының дауысы

Құлағына келеді.

Естіген соң дауысын,

Шешесінің сөзіне

Енді Алшағыр сенеді.

Шыдай алмай, Алшағыр

Үстіне сауыт киеді,

Беліне байлап болатын,

Қарына найза іледі.

Ертеден шапса, кешке озған,

Ылдидан шапса, төске озған

Томағалы қасқа азбан,

Алтын тұрман ер салып,

Енді атына мінеді.

Қара қасқа тұлпардың

Құйрығын шарт түйеді,

Шақырып тұрған батырға,

«Қорықты дер,— деп,— бармасам»,

Алдынан жүре береді.

Сол уақыттар болғанда,

Түлкідей көзін жайнатып,

Қаруын бойда қайнатып,

Тасқа шаншып найзасын,

Қарыс сүйем бойлатып,

Қоблекең келді бұл жақтан

Тайбурыл атты ойнатып.

Жайықтың бойы қамыс-ты,

Бермейміз деп намысты,

Екі батыр екпінмен

Жақындасып қалысты.

Өшігіп жүрген батырлар,

Бір ауыз сөзге келмей-ақ,

Шегінісіп екеуі,

Еменнен найза салысты,

Итерісіп тұрысты,

Ат тізесін бүгісті,

Бүгісе-бүгісе тұрысты.

Біріне-бірі ұмтылып,

Тақымдары құрысты,

Он саусағы қарысты.

Бірін бірі ала алмай,