Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

Сонда Қоблан сөйледі,

Сөйлегенде бүй дейді:

«Заманым қайда баяғы?

Кім ұстамас жылқының

Жекелеп шыққан саяғын.

Біреу түгіл, мыңды тап,

Көріп келдім бұл сапар

Жалғыздықтың азабын.

Адам болып, ер жетсе,

Өзімнің соғар таяғым».

Қобланды кеңдік бастады,

Кеңдігін Құртқа қостады.

Тұл болсын деп ала қап,

Артық туған қыз Құртқа

Қобланды сынды батырдың

Көзінше алып тастады.

Қап екенін көргесін,

Иек тартып күледі.

Аузы айтса да, батырдың

Іші қимай тұр еді.

Қобланды сонда сөйледі:

«Көптен бері жол жүріп,

Сағынған жарың мен едім.

Дұшпаннан көріп кемшілік,

Сарғайған жұптым сен едің.

Арманым жоқ дүниеде,

Есен-аман қауыстым,

Құдай қосқан қосағым.

Ақылды туған Құртқажан,

Ата-ана, көп халқым

Көре алмаспын деп едім.

Қыпшақтың мекен жайлауы

Қараспан еді өркені.

Көрмегелі сіздерді

Көп болып еді, Құртқажан,

Көріселік, кел бері!»

Батырдың мінген қызыл-ды,

Жал-құйрығы ұзын-ды.

Талма түсте сұлуға

Батырдың көңілі бұзылды.

Белінен қысып құшақтап

Құртқа сынды қызыңды,

Сағынғаннан бір-бірін

Көзінің жасы төгілді.

Батырым ұстап тұтқанда,

Сұлудың белі үзілді.

Сол уақыттар болғанда,

Құртқа сұлу сөйледі:

«Мінген атың құлаңыз,

Шабуыл салып бұлаңыз.

Көптен төсек көрмеген,

Күйінішті болған шығарсың,

Алайда болса, сұлтаным,

Аз-кем күнге шыдаңыз!

Алыптан еді бір басың

Тайбурыл атты ойнаттың.

Дұшпаның көп-ті, досың жоқ,

Сұлтаным, бұзба қайратың.

Айдынды көлде қу аттым,

Дертке дәрі етіне.

Ойнап балық шығады

Жазғы судың шетіне.

Ағаң, інің сенің жоқ,

Халық қолыңа тигенде,

Біреуменен ұрыссаң,

Біреуменен керіссең,

Әзілдесіп, күлісіп,

Жамандардың тілі ащы,

Қадір білмес кей жаман:

«Ата-анасын жоқтамай,

Қатынын тапқан Қоблан»,— деп,

Кінә қылар бетіңе!»

Сонда Қоблан сөйлейді,

Сөйлегенде бүй дейді:

«Бұлғай да бұлғай, бұлғай ма?

Бұлғайдың түбі тынғай ма?

Өтірік айтқан оңай ма?

Түлкі киген тоңғай ма?

Бұл ақылың, Қыз Құртқа,

Патшаға бітсе болмай ма?

Сөзің дұрыс, Құртқажан,

Тапсырдым сені Құдайға.

Бұлаңдаған Қыз Құртқа,

Әйел болдың, айла жоқ,

Егер еркек болғанда,

Болар ең тұтқа бір жұртқа.

Төрткөлден соққан төбе еді,

Есілден шыққан көл еді.

Жалғыз да болсам жасымнан,

Көпке басым тең еді.

Неше жылдай жол шегіп,

Ауыр азап көп көріп,

Сарғайған нарың мен едім,

Сағынған жұптым сен едің.

«Сүйтіп көрген сұлтаным

Бір ауыз сөзге жарамай

Кетті»,— деп айтар деп едім.

Арманым жоқ дүниеде,

Есен-аман қауыштым

Құдай қосқан жарыма.

Ата-анамды, көп жұртым,

Көре алмаспын деп едім.

Ертең Бурылға мінейін,

Қарыма сүңгімді ілейін,

Сендерді алған дұшпанға

Жалғыз да болсам тиейін.

Дәуіт соққан беренді

Кебінім деп киейін.

Матау көріп байланған

Біздің Қыпшақ ағайын

Бүгін қойсын ұйқысын.

Түніменен сайланып,

Бітіре берсін жұмысын.

Жан басына тоғайдан

Кесіп алсын бір келте.

Ертеңгі таңда күн шыға

Атойлаған дауысым

Аш қарында шыққанда,

Мендікпін деген ағайын

Дарбазада табыссын.

Тоқым салдым алаға,

Жау іздедім далада.

Ағайын, туған қарындас,

Қарамай ата-анаға,

Мұншама, Құртқа, бой жазып,

Не қылып шықтың далаға?

«Келінің ұзап кетті»,— деп,

Өкімі жүрген ит қалмақ,

Барғанша азап бермесін

Ата менен анаға.

Құртқажан, енді кешікпе,

Қайт тезірек қалаға.

Және де сәлем дегейсің

Қыпшақта үлкен ағаға,