Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

Жолы бірге болғасын,

Бірге шапты бұрқырап.

Ақ бөкендей жосылды,

Еркінше шауып көсілді,

Келеді деген бұларды

Жоқ еді ердің есінде.

Соңынан келіп үш көкжал,

Қобландыменен бас қосып,

Шаттанысып, қуанып,

Есендік-саулық айтысып,

Амандасты бесінде.

Тұра тұрсын төртеуі,

Ойын-күлкі, сауықпен

Ештеңе жоқ есінде.

Құлақ салып тыңдауға

Ерінбесең, жігіттер,

Өзімнен келер жел сөздің

Аянайын несіне.

Алшағыр ханның сол кезде

Сиқыршы болған кітаппен

Шешесі мұның бар еді.

Кітап ашып, бал салып,

Төңірекке көз салып,

Пәлені түскен алдында

Батырларды көреді,

Келгендерін біледі,

Шақырып алып баласын,

Сонда кемпір сөйледі:

«Жалғыз балам Алшағыр,

Сөзіме құлақ сал, Шағыр!

Қастары төмен салынған,

Кеуліне алған табылған,

Іздеген дұшпан шабылған,

Қобаған мұрын, қой көзді,

Талма бетті, нұр жүзді

Біріне Қоблан ұқсайды,

Келді, балам, тұрсана!

Қорасан жүзді, қой көзді

Қараман келгенге ұқсайды,

Келді, балам, тұрсана!

Сүйек біздік, ет басқа,

Ақмоншақ ат астында,

Қамшат бөркі басында,

Қарлыға келгенге ұқсайды,

Келді ғой, балам, тұрсана!

Қабағы қарыс жабылған,

Іздеген дұшпан шабылған,

Жіңішке жирен аты бар,

Қолында жазған хаты бар,

Әлемге жеткен даты бар,

Бейне Ораққа ұқсайды,

Келді, балам, тұрсана!»

Алшағыр сонда сөйледі:

«Шешен тілді сөйлеткен

Қаусырма жақ иегі.

Батыр туған ерлердің

Тартар садақ білегі.

Бұл сөзіңе балаңның

Қозғалмайды жүрегі!

Жоқ сөзді айтып қинама,

Қазан барып соғысып,

Көбікті барып жоқ болған —

Қайдан келсін бұл жерге

Қобландының сүйегі?!

Неше балшы болсаң да,

Айтқан сөзің, жан шеше,

Үйлеспейді жүйеге!»

Тағы кемпір сөйледі:

«Май түбінде тортамын,

Ақ бөкен аңдай жортамын.

Мінген аты, шырағым,

Келді, балам, Бурылы,

Қобланды деп қорқамын!

Таңбасыз жатқан тайыңды

Таңбалар деп қорқамын.

Енсіз жатқан қойыңа

Ен салар деп қорқамын.

Басыңнан көшер аруақ,

Астыңдағы алтын тақ

Сол мінер деп қорқамын.

Шері байтақ жұртыңды

Сол билер деп қорқамын.

Үстіңдегі ақ сауыт

Сол киер деп қорқамын.

Ылдидан шапса, төсте озған,

Ертеден шапса, кеште озған

Томағалы қасқа азбан

Сол мінер деп қорқамын.

Ор түбінде бәйтерек

Басы көкке қараған,

Тамыры жерге тараған,

Жапырағы бар еді

Сом алтыннан жараған,

Сол кесер деп қорқамын.

Атаң жайған байтақ ел

Бүлдірер деп қорқамын,

Қанікейдей көрікті қыз,

Тінікейдей текті қыз

Күлкі етер деп қорқамын.

Шағалаға шәулі <қосылма> сап,

Ілдірер деп қорқамын.

Менің өзім нашармын,

Кілттің аузын ашармын.

Сен жатсаң да, мен жатпан,

Қанікейдей көрікті қыз,

Тінікейдей текті қыз,—

Екеуін алып қашармын.

Жау қолында жылатпан,

Күймеге салып екеуін,

Белден белге асармын!»

Ыңғайланды қу кемпір

Қызын алып жүрмекке,

Әркім елде құмар қыз

Қолына тисе, сүймекке.

Қарамайды қу кемпір.

Алтын, күміс дүниеге.

Екі қызын алады,

Күймесіне салады.

Қақпаның аузын аштырып,

Кемпір қашып барады.

Қаладан қашқан кемпірді,

Қарлыға көзі шалады.

Қуып жетіп көк атпен,

Қу кемпірге білдірмей,

Сыртын жарып күйменің,

Екі қызды Қарлыға

Ұрлап алып қалады.

Күймеде қызым аман деп,

Кемпір кетіп барады.

Қарлығаның алғанын

Қараман көзі шалады.

«Қарлығажан, сауға»,— деп,

Қарлығаның алдынан

Қараман жақын барады.

Қарлыға сонда сөйледі: