Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

Көңілі тасып, шат болып,

Қарлығаға сенеді.

Көрген адам таңданар

Қарлығаның пормына.

Көп дұшпанын мұқатып,

Құдайы қалап ерлерді,

Істері келді орнына.

Қарлыға мінген кер ме еді,

Қапияда Біршымбай

Айламенен өледі.

Қарлыға айла қылмаса,

Күшті туған Біршымбай

Дұшпанға болар ер ме еді?!

Қарлыға менен Қоблан,

Қараман, Орақ — төртеуі

Бастарын қосып батырлар,

Намыстарын бермеді.

Қобланды ердің бақыты

Барған сайын өрледі.

Біршымбайдың соңынан

Ешкім шықпай қаладан,

Баспақты сиыр танадан,

Алтын-күміс шарадан,

Жүгін тиеп шанаға,

Тоқтар бас боп, көп Қыпшақ

Шуылдап шықты қаладан,

Қалмай қатын, баладан.

Есіктің алды Есіл-ді,

Есілдің талы кесілді.

Үлкен қақпа алдында

Қаладан шығып көп Қыпшақ,

Қойдай маңырап шуылдап,

Қозыдай маңырап дуылдап,

Қобланды ерге қосылды

Ертеңгі күн бесінде.

Қабыл болды бұл сапар

Қобланды ердің мұраты.

Құтылып жаудан ел-жұрты,

Есендік-саулық сұрады.

Көп мұқатып дұшпанды,

Ерлердің көңілі тынады.

Алшағыр ханның шәһәрін,

Бүкіл Қыпшақ жабылып,

Он сегіз күн шабады.

Атаңа нәлет ит қалмақ

Іздегенін табады.

Қыпшаққа тиген Алшағыр

Бүтін жұртын жалмады.

Алтын-күміс, бар малын

Ырғап-жырғап алады,

Артық бақыт табады.

Шауып жаудың қаласын,

«Шырағым» деп жұбатты

Жылаған Қыпшақ баласын.

Олжа малға толтырған

Қараспан таудың сағасын.

Белдемше буды беліне,

Белгілі болды еліне,

Нан піседі деміне.

Қалың Қыпшақ, көп Қият

Көп олжаға кенелді.

Дұшпаннан алған көп малды,

Қараспан тауын бетке алып,

Ызғытып айдап жөнелді.

Артық туған Қобланның

Келмеді дұшпан шеніне.

Ойлаған оның мұратын

Келтірді Тәңірім жөніне.

Үш ай, үш күн дегенде,

Қараспан тауын жағалап,

Азаулы деген көліне —

Тоқтар басы, көп Қыпшақ

Келіп қонды баяғы

Алшағыр шауып зарлатып,

Бөлініп көшкен жеріне.

Құланнан атқан қодықты,

Көлден тартқан борықты —

Қалың Қыпшақ жағалап,

Қараспан тауға қоныпты.

Кемшілік көріп кәпірден,

Пенде болып байланған,

Жылаған Қыпшақ баласы

Бұрынғыдан екі есе

Бақ-дәулетке жолықты.

Келіп қонды көп Қыпшақ

«Азаулы» деген көліне.

Бұрынғыдан көп артық

Дәулет бітті еліне.

Артық туған Қобланның

Ісі келді жөніне,

Келмеді дұшпан шеніне.

Қалмақтан алған көп олжа

Әділдікпен батырың,

Жиып алып көп халқын,

Бөліп берді еліне,

Пақыр, кедей, кеміне.

Кедейі байға теңеліп,

Риза болды бәрі де

Қобланды сынды еріне.

Ешкі малдың серкесін,

Ақсақал жер шекесін.

Ұзын сөзді қысқартып,

Енді айтайын төтесін.

Отыз күн ұдай ойын қып,

Қырық күн ұдай тойын қып,

Қобландыдай батырға

Құртқа сынды сұлудың

Осы жерде қиды некесін.

Батырың менен Құртқаны

Тоқсан екі қатын жеңгелеп,

Қия кесіп жал қойды,

Аяқ тола бал қойды...

Құмырсқа бел, тал бойлы

Тоқсан екі қатындар

Жал мен жая асады.

«Батырға жеңге болдым» ,— деп,

Қуанып, судай тасады.

Бірін-бірі жұлмалап,

Алдынан шашу шашады.

Қатарлап қамқа басады,

«Шаршап келген шырақтың

Етіне де батар»,— деп,

Әр қамқаны бір сілкіп,

Тегістігін басады.

Күн қызылы батқанда,

Ауылдың алды жатқанда,

Тоқсан екі қатындар

Қобландыны жетелеп,

Ақ отауды төтелеп,

Құртқаға тіккен ақ орда

Батырды әкеп енгізді.

Белі қылдай, беті айдай

Құртқаны оған көргізді...

Тұра тұрсын бұл сөзім

Айтамын рас, шын сөзім,

Кетейін тағы баян ғып,