Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

Қарлыға сұлу не ғыпты?

Қаншама еңбек қылса да,

Қобланды батыр алмайды,

Сөзіне құлақ салмайды,

Қараманға бармайды,

Не қыларын біле алмай,

Қарлыға сұлу зарлайды.

Жалғыздық түсті басына,

Ешкім келмей қасына.

Қобландыға өкпелеп,

Сегіз құлақ ақ шатыр

Таудың тікті басына.

Жата берді бұл жалғыз,

Еріп шыққан батырым,

Көрсеткенің осы ма?

Жата тұрсын тау жайлап

Қарлығадай сұлуың,

Ақмоншақ ат астында.

Қобландыдай батырың

Кеңеске жиып жақынын,

Қарындасы Қарлығаш

Ораққа берді той қылып.

Күйеу қылып Орақты,

Тігеді алтын шатырын.

Қызын беріп Тоқтарбай,

Қайырлы етіп ақырын,

Отыз күн ұдай ойын қып,

Қырық күн ұдай тойын қып,

Қарындасын ұзатқан

Қазына артып, жүк тиеп

Қобландыдай батырың.

Әлқисса, Қараман батыр Қобландыға Құртқаны қосып, Қобланды қарындасы Қарлығашты ұзатқан соң, еліне қайтпақ болды. «Алшағырдың қарындасы Қанікей, Тінікей екі қызды алуға той қыламын, тойыма кел»,— деп Қобланды, Құртқаны шақырды. Қараманның тойына бара жатып, орта жолда тіккен Қарлығаның шатырына Қобланды, Құртқа кез келеді.

Қарамандай батырың

Қыпшақты тауға қондырып,

Көңілдерін тындырып,

Құртқаны қосып Қобланға,

Шын достығын білдіріп,

Қобландыдай құрдастан

Қайтуға рұқсат сұрайды.

Жаманның тілі кекесін,

Жақсы болса жолдасың,

Мұратыңа жетесің.

Қараман құрдас сөйлейді:

«Қобланды менен Құртқажан

Екеуі бірдей жүрсін,— деп,—

Мереке қызық тойым бар,

Көзімен кеп көрсін,— деп,—

Қанікей мен Тінікей,

Өзі жүріп Қобланды,

Некесін қиып берсін,— деп,—

Қараман кетті еліне,

Нан піскендей деміне,—

Кешікпей, ертең келсін»,— деп.

Шақырған соң Қараман,

Қобланды мен Құртқажан

Күймелі арба сүйретіп,

Сүйретуге атын үйретіп,

Үш жүз кісі қосшы алып,

Қобланды, Құртқа жөнелді

Жердің жүзін күңірентіп,

Қараманның тойына.

Көреміз деп көп елді,

Қалың Қыпшақ баласы

Қараманның еліне

Сапар тартып келеді.

Арқада бар бөрікөз,

Неге ұмытсын көрген көз.

Келе жатып батырың,

Қарлыға жатқан шатырға

Талма тал түс кезінде

Қобланды, Құртқа келді кез.

Алдынан шығып Қарлыға,

Қобланды менен Құртқаға

Бір-екі ауыз айтты сөз.

Ақмоншақ ат астында,

Қамшат бөркі басында,

Атқан оғы жасыл-ды,—

Көрген көзі қимайды

Қобланды сұлтан асылды.

«Сенің үшін әуелден

Бәйгіге тіктім басымды,

Төбеге түйіп шашымды,

Тауда жалғыз жатырмын

Ағызып көзден жасымды.

Осылай ма еді уағадаң,

Әуреге салдың басымды?

Шатырымды көрсет, кел,

Апекеме қасыңда!

Қобланды, саған не жаздым?

Қайда барсаң, кім айтар

Дұрыс деп қылған ісіңді!»

«Апеке, түс»,— деп жалынды,

«Жездеке, қон»,— деп налынды.

Қарлығадай сұлудың

Жүрегі оттай қабынды.

Құртқа сұлу батырға,

Қарлыға жылап тұрғасын,

Түсейік деп жалынды.

Арқада бар қарағай,

Қатты қылды бір Құдай.

Қанша жылап айтса да,

Қайрылмай кетті Қобланды,

Құртқаны алып, қарамай.

Көп нәрсе түсіп өксіді

Қарлығаның ойына.

Ақ найзаға сүйеніп,

Әрең жетті Қарлыға

Шатырлы сайдың бойына.

Қобланды, Құртқа барады

Қараманның тойына.

Әділдігін айтады,

Екі ай жатып той тойлап,

Қарамандай құрдасқа

Екі қызды некелеп,

Еліне тағы қайтады.

Бірнеше күн жол жүріп,

Қобланды тағы кездесті

Қарлыға жатқан шатырға.

Қарлыға шығып алдынан,

Арыстан Қоблан батырға:

«Құюлы тұрған шай бар-ау,

Сары аяқта май бар-ау.

Сізді күтіп алуға

Қарлығада жай бар-ау.

Өзімнің әкем, ел-жұртым