Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

Өзімнен кіші балаға.

«Көріп келдім, сұлтаным

Келіп отыр,— дегейсің,—

Қаланың сырты далада.

Әділ сұлтан бір жанын

Қылып отыр,— дегейсің,—

Ағайын, жұрттан садаға.

Қош, есен бол, Құртқажан,

Ертеңге шейін мен сені

Тапсырдым енді Құдайға!»

Сонда Құртқа сөйледі:

«Қайт десең, сұлтан, қайтайын

Алшағыр соққан қалаға.

Көрген соң сені, шыдамай,

Шығып едім далаға.

Сұлтаным, сенен айрылып,

Ішім толды санаға.

Шыбыныңды тапсырдым

Бір жаратқан Құдайға.

Қандай қара басыңнан

Мендей сорлы садаға!»

Құртқа сорлы жылап тұр,

Екі көзін қадап тұр

Қобланды сынды балаға!

«Айдынды көлде қу аттым

Дертке дәрі етіне.

Ойнап балық шығады

Жазғы судың шетіне.

Шырағым, жаның сау болса,

Кегіңді мықтап аларсың

Қызылбастың кентінен.

Тым болмаса, мойның бұр,

Кетейін сүйіп бетіңнен!

Құдай қосқан нашармын

Жазым болып, көз жұмсаң,

Мен әуремін дертіңнен!

Жаз мінгенім жалды еді,

Қыс мінгенім қоңды еді,

Сүйгенімнің алды еді,

Сүйгенім сені осы еді».

Мойнын бұрды Қоблан нар,

Құртқа сұлу ынтызар,

Ауыздан сүйді Құртқа жар.

Аузын сүйді аймалап,

Алқымын сүйді қармалап.

Алқымға азуын салады,

Өліп-өшіп барады,

Көбірек тұрып құшақтап

Қобланды сұлтан баланы.

Қожа бесін болғанда,

Ғашық жармен көрісіп,

Ішкен асы сұлудың

Бойына енді тарады.

Көңілі тасып, шат болып,

Шұбалаңдап Қыз Құртқа,

Шәһәрге қайтып барады...

Төрт бақташы қасында,

Құртқа сынды сұлуың

Алшағырдың шәріне

Тезірек жүріп барады.

«Қақпаның аузын аш»,— деуге

Сұлу Құртқа жарады.

Қалаға Құртқа енген соң,

Күңмен құлды әкеп берген соң,

«Сүйінші, сұлтан келді»,— деп,

Дұғай сәлем айтып қалады

Атасы мен анаға,

Қыпшақта үлкен ағаға,

Өзінен кіші балаға.

Тоқтар басы көп Қыпшақ

Естігесін Құртқадан,

Біреуі жылап, біреуі

Есінен танып қалады.

«Жалғызға жәрдем бергей»,— деп,

Жаратқанға тапсырды

Қобландыдай баланы.

Құртқа сұлу кеткесін,

Қожа бесін болғанда,

Қобландыдай батырың

Бір төбеге барады,

Алды-артына қарады.

Қарлыға қыз келер деп,

Сол уақытта қараса,

Өкше ізінен шаң шықты.

«Не қылған шаң?»— деп қараса,

Саулы іңгендей ыңқылдап,

Күшігендей сұңқылдап,

Буыны түсіп былқылдап,

Алтын қалпақ дулыға

Шекесінде жарқылдап,

Қалың шаңның астынан

Ақмоншақ атпен Қарлыға

Шыға келді жарқылдап.

Қарлығаның соңынан,

Мінген аты көк бесті,

Сейілдің ұлы Қараман —

О да келді былқылдап.

Қараманның соңынан

Қосынның қалған елінде

Орақ дейтін бір батыр,

Шешесі Қамқа түс көріп,

Таңғажайып іс көріп:

«Қыпшақты жау алды,— деп,—

Басына қайғы салды,— деп,—

Қараспан таудың сағасын

Адыра талқан қылды,— деп,—

Жалғыз ұлы жауда жүр,

Аналық пенен Тоқтардың

Төбесінен ұрды,— деп,—

«Шырағым, атқа мін,— дейді.—

Қалың Қыпшақ бүлді,— деп,—

Көрмегенін көрді,— деп,—

Қобланды да жеткен-ді,

Бабасы хабар берді,—деп,—

Жау шапқасын халықты,

Көзінің жасы көл-ді»,— деп.

Шешесі бұл сөзді айтқасын,

Есіктің алды балдырған,

Қызылбас көңілін қалдырған,

Қызылбастың жұртына

Талай бүлік салдырған,

Жіңішке жирен аты бар,

Қолында жазған хаты бар,

Аллаға жеткен даты бар,

Шақырушы Қарлыға

Екеуіне қосылып —

Айдынды Орақ, Ай-ды Орақ,

Айбалтасы қанды Орақ,

Қобландының көп елін

Қалмақ алды деген соң,

Елінен шықты сол шырақ.

Қарлығаға кездесіп,

«Барасың қайда?»— жөн сұрап,