Фариза Онгарсынова сборник стихов / Фариза Оңғарсынова өлеңдер жинағы - Фариза Онгарсынова / Фариза Оңғарсынова

Жат тілден, жат тұяқтан қорғады елін,

алардай мені көрсе зорға демін.

Бойымнан өткендей бір тұлпар шауып

жүрегім тасырлайды сонда менің.

Талықсып оянамын шаршап денем,

қалғандай көк айдында қаусап кемем.

Нұсқайды өмір сонда дала жақты,

ұялам өз-өзімнен сол шақта мен.

Ақ қанат ащы арманның мол күшімен,

көтеріп сан салмақты зорға ұшып ем,

тірілтті Дала қайта шаттығымды

қастерлі, қарапайым болмысымен.

***

Мен енді Дала жайлы ән сап берем!

“Қазақта бір ару бар Кәмшат деген...” -

Даланың бүгінгі Қыз Жібектері

қандай деп бір керуді аңсап келем.

Туғанда елдің, ердің басына күн,

қалқан қып қайғысына асыл арын,

шыға алар арашаға Адам сол деп

даланың Аруына асығамын.

Күн болып көкірегімде аунайды арман,

тұтанып алауларым жанбай қалған,

жанымда, жанарымда — қазақ қызы

қазақи кең даладан аумай қалған.

Жоғары қырда ананың бағасы бек,

алдына басын иген данасы кеп.

Далада өсіріпті қызды ардақтап,

болашақ рулы елдің анасы деп.

Әйелмен қалың халық-орман бапты

екенін ата-бабам сонда аңдапты.

Қаланы, руды әйел есімімен

атауға ата-қазақ қорланбапты.

Қалатын айбарынан қыран бұғып,

алатын жүйрігімен құланды ұрып,

“Қызайлап” жауға шапқан дала ерлері

есімін үлы ананың ұран қылып.

Ерліктің нышаны емес ас пен күші,

ел қорғау - ер жігіттің қастерлі ісі.

Жақсы әйел, жүйрік ат пен алмас қылыш -

далада батырлықтың бас белгісі.

Қыр елі болған жерде шын Ай мекен

әйелдің қабағымен шырайлы екен.

Жігіттің жігіттігін, тектілігін

нағашы жұрты арқылы сынайды екен.

Кәмшаты сол даланың қандай бүгін?

Сыйғандай маңдайына маңдайлының,

дидарын көргенімде-ақ көңіл шырқап

жадырап сала бергем, қалмай мұңым.

Жамалы өскен гүлдей күнге ұмтылып,

көзінде жатыр тылсым түндер тұнып...

Шуақты тұлғаларды көрген сайын

жандардан жиіркенесің жүрген сұлық.

Ыстығы кабинаның жүзін қарып

(үздіктің жалаушасы тұр ырғалып),

Кәмшаттың құлан көрік “кербестісі”

барады дән толқынын бұзып-жарып.

Аймалап жел дидарын жаз арайлы

барады, ойлап үйді — бала, жайды.

өмірдің сан сұрағы көлденеңдеп,

кеудесін келіншектің мазалайды...

Әйелдік тағдыр оңай емес Жерде,

қашан да өмір-сеңде егес кем бе.

өзіңді мойындату, Ер атану -

шапқылап шығу емес белес-белге.

Әйелдік тағдыр кешу - сағымды ағын:

жар болу, ана болу жанып жаның;

диванда газет оқып жату емес –

үй іші - рулы елдің табу бабын.

Шай қойдың, малды сауып, қамадың да,

баланың үй жұмысын қарадың ба?

Кір жуу, қонақ күту, ең бастысы

қамын жеу сырқат, кәрі ананың да.

Тірліктің адамды үгер қалың табы

алдымен әйел жанын ауыртады

және бар — мынау қасаң дүниеде

нәп-нәзік әйел болып қалу тағы!

Жер - адам,

Адам - Жерге адал серік,

бөлінбес қалғанда да жанар сөніп.

Бидайлы дала да бір бала жаны —

бақпасаң, баптамасаң, қалар семіп.

О бастан ырыс өнер, тұқымды елеп

нәр берсең, әр собықта мықын бөлек!

ұрпаққа, сәбиге де

дән-дақылға

көрсетер аялы еңбек, күтім керек.

Бермесең сәби жатқан құрсаққа нәр,

тіл семер қапелімде, жыр тапталар;

ертеңге, қуаң жылғы егістіктей,

халқыңнан қансыз, жансыз ұрпақ қалар.

Жүректер махаббаттай Күн құшты да,

өмірге сәби келді. Бұл күш - мұра.

Балаға нәр бермеген -

ата-анаға

ешқашан кешірілмес қылмыс, күнә!

Жер - бала, диқан - ана: көрме ғажап!

Дән орсаң, ұмыт болар көрген азап.

Тамырға топырақтан нәр сіңбесе,

қауқиған дәнсіз қауыз - желге мазақ.

Бұл —дана табиғаттың тәлімі-ау бір,

ойласаң, әр құбылыс - жаныңа нұр;