Сборник стихов Мукагали Макатаева / Мұқағали Мақатаев өлеңдер жинағы - Мукагали Макатаев / Мұқағали Мақатаев

Туған жер жайлы өлендер

ЖИІ ЕНЕДІ

Жиі енеді түсіме бұрынғы ауыл,

Ойнақ салып, құлын-тай қырында жүр.

Сүттен бұлақ ағызып, сиырлы ауыл

Іркіт иісі келеді мұрынға бір.

Ойнамай жағасында құрақпенен,

Жалығып әзер аққан бұлақ көрем.

Мал өрістен қайтқанда кешке қарай,

Жамыраған қозы мен лақ көрем.

Қырық түтін шығады қырық тамнан,

Қырық торғай ұшады шыбық, талдан.

Қырық әже күзетіп отырады,

Қырық ұлдың орынын суып қалған.

Қыр басына қырық шал жиналады,

Бір-біріне тартуы — сый қабағы.

Бір-біріне отырар басу айтып,

- Қайтесің, — деп тәңірдің қимағанын.

Тауларым да тұрады қалқан болып,

Соны көріп қалады арқам кеңіп.

Өлі ұйқыдан осылай оянамын,

Оянамын, көңілім талқан болып.

ҚАРАСАЗ

Мен бақыттымын,

Бақытты жерде туылдым.

Айналайын Қарасаз,

Қасиетінен суынның!

Сенің әрбір бұлағың —

Менің әрбір қан тамырым емес пе?

Қасиетті тұрағым,

Қасиетінен суыңның!

Көктемде үйрек ұшып, қаз қонып,

Караушы едім тырналарға мәз болып.

Жыр қыстап туылмас ем, сірә, мен,

Жаралмасаң өзің Қарасаз болып.

Сонау жатқан жасыл тауды көлденең

Алғаш рет ес білгенде көрген ем.

— Асқар таудың ар жағында ел бар, — деп

Әжем айтса, әй, сәбилік, сенбегем.

Қарасазым!

Айтылмаған сезім ең,

Мен іздеген бақыттың сен әзі ме ең?

Сенің ғажап табиғатынды кімге айтам,

Кім құмартса, өзі көрсін көзімен...

БІЗДІҢ ЖАҚТЫҢ ІҢІРІ

Әлдеқашан жасырынды, күн батты,

Ауыл үстін алаң-елең түн жапты.

Сонау егіс даласында колхоздың,

Қызған еңбек әлі-дағы тынбапты.

Жарқырайды түнгі ауылдың оттары,

Адам даусы, пысқырынған аттары.

Қызыл сәуле бір көрініп, бір сөніп,

Белден асып машиналар кетті әрі...

Дүбірлеткен кешеміздің жан-жағын,

Дыбыстары машинаның, арбаның.

Қалтырайды қойлы ауылдың оты да,

Жағасында тасып жатқан арнаның.

...Күндегіден әлдеқайда жай тіпті.

Қыр астынан әрең-әрең Ай шықты.

Жатағынан кешеу қалған топ үйрек,

Жаңа ғана жайылымнан қайтыпты.

Көз алдымда оның кейпі, сыр, түсі,

Сыпайы бір ашық-жарқын күлкісі —

Ар жағында қарауытқан қыраттың,

Әндетеді менің досым жылқышы.

Өсекшіл жел сыбырлайды алыстан,

Сырын ұрлап жастардың да табысқан.

Әлі қарап, мен де тұрмын бір үйге,

- Жұмысынан келді ме? - деп таныс жан...

Жалаң аяқ жар кешіп,

Қызыл аяқ қыр кешіп,

Қыр гүлімен бірге өсіп,

Қыр желімен бірге есіп,

Торғайлармен тілдесіп,

Торы тайға мінгесіп,

Тобын жазбай топ бала

Жүретін ек гулесіп.

Орман, таулы туған жер —

Ортақ бізге бір бесік.

Оны да біз атқардық,

Жігіт болдық, мақтандық,

Тартып мініп ат жалын,

Жеке-жеке аттандық,

«Өнерімізді» ақтардық,

Өршелендік мақтан ғып,

Өкініші сол ғана

— Өзді-өзіміз таң қалдық.

...Орақ мұрын, қыр мандай,

Маңғаз жігіт жүр бүгін.

Өзі ұстап тұрғандай

Туған жердің түндігін.

Сақтап қалса, жарады,

Азаматтың тірлігін,

Сәби шақтың бірлігін...

Бір әңгіме қозғашы ауыл жайлы,

Бұдан артық рақат табылмайды.

Бұлдырасын өткен күн сағымдай бір,

Бір әңгіме қозғашы ауыл жайлы.

Қар да ілігіп қалған-ды тау басына,

Мұз тонды ма бұлақтың жамбасына?

Суық келіп, суыр да жатқан шығар,

Қамдап алып азығын қамбасына.

Төрт түліктен төгілген шалқар әнді,

Ұзатқан-ды, жайлау да тарқаған-ды.

Ескі жұртты тіміскіп, қорқау әлгі

Қажалап та жүрген-ді қаңқаларды.