Белый дом / Ақ боз үй - Смагул Елубай / Смағұл Елубай

Құм шағыл басына қарай еңбектеп келеді Пахраддин. Шалбарының қалтасына салған екі тал жуасы бар. Сырғаны ойлауға тырысты. Өлген шығар. Ең болмаса ақтык сапарға аттанар алдында қасында да болмады-ау!.. Ит тағдыр-ай... ит тағдыр!

Итшілеп өрмелеп ақыры төбе басына да шықты. Күн де бұ кезде жалындап барып кешкі ұясына қона берген еді. Дүзген түбінде құм үстінде шалқасынан түсіп Сырға жатыр. Қимыл жоқ... Үстінде қырмызы торғын көйлегі, ақ жаулығымен мойыны, басы шандып ораулы.

— Сырға! — деді сыбырлап, бәйбішесінің жіңішке білегінен ұстай беріп Пахраддин. Сырға тірі екен, кірпігі қимылдады. Ортайып нұры азайғандай болған жанарыңда тілмен айтып, сөзбен жеткізе алмастық бір қасірет мұң бар. Шаршаулы, жадау назарын сәл төменшікгетті. Пахраддиннің қалтасына қарады. Пахраддин қос тал жуаны қолына ұстатты. Басын сүйеді. Сырғада салмақ қалмаған. Қаңбақтай. Әлжуаз, әлсіз саусақтарын жыбырлатып жуа сабағын дәрменсіз ұстағанмен қолын аузына апара алмады. Пахраддин жуаны өз қолымен Сырғаның аузына тыққыштады. Сырға ыңылдап асықпай талмады.

Қиян шөл құм шағыл басында бірін-бірі сүйеген қос ғаріп, қос мұңдар.

Кең шөлістан, сайын дала үстіне күміс жүлдызды ал-қара көк кешкі аспан қанатын кең жайып төңкеріліп келеді. Алыс көкжиек шеңберін тарылтып, күңгірт көлеңкеленіп, сай-салаға іңір қараңғысы ұйи бастаған.

Еңсені басқан бір ұлы тыныштық бүркеп келеді әлемді. Ымырт қараңғысымен қоса төңіректі түр-түсі белгісіз бір үрей жайлап келеді. Тысырсыз еппен ши бөрідей тіміскіленіп бұта-бұтаны тасалап, орағыта жақыңдап келеді. Жым-жырт, құлаққа ұрған танадай тыныштықты бұзып, әлден уақытта тура желке тұстан байғыз сұңқылдады. Пахраддиннің тізесіне басын қойып жатқан Сырға дір етті.

Пахраддиннің бойына да ызғар шапты. Қоянның көжегіндей бүрісіп жатқан Сырға әлдене деп сыбыр етті. Бұл құлақ тосты еңкейіп. Көзі жұмулы Сырғаның ерні болмашы ғана жыбырлады. Пахраддин құлақ тосып, еңкейе түсті. Бірақ, ести алмады. Сырға кірпігін әрең қозғады. Алыстан, өзге бір дүние түкпірінен қарады Пахраддинге. Айта алмай жатқан мол сырын, жан сырын үнсіз жанарымен паш еткісі келгендей. Соған шамасы келмей қиналғандай. Бақылдасқысы келе ме, кім білсін. Пахраддиннің көзіне жас айналып бәйбішесінің шүңкиген сопақтау бетіне үңіліп отыр. Үздігіп қиылып қарайды Сырға. Үнсіз, қимай қарайды. Бәйбішесінің кішкентай ашаң жүзін жалпақ алақанымен аймалады. Сырғаның көз құйыршығынан ыстық тамшы үзілді.

Қоянсүйек шақасына қонып отырған жұдырықтай жалғыз байғыз сұңқыл қақты. Қаңыраған елсіз кешкі өлкені сұңқыл үнге толтырып, одан бетер құлазытады. Жаманат шақырады.

Құм шағыл үстінде құшақтары айқасып жатқан екі адам. Төбеде — жұлдызы жайнап төңкерілген аспан. Төменде — түнерген алып Жер.

Байғыз қанаты сыпылдап, аздасын бет алды ұша жөнеді.

Құм басында қалған екеу осылай өтті дүниеден.

1982-1985 жж.