Красная стрела. Книга Четвертая / Қызыл жебе. Төртінші кітап - Шерхан Муртаза / Шерхан Мұртаза

Енді, міне, жиырмасыншы жылдың мамыр айының ортасында, Кремльдің түбіндегі «Метрополь» мейманханасына түнеп шығып, сәтін салса, бүгін сағат күндізгі он бірде Лениннің өзімен кездеспекші.

Әрине, қанша ерен жүйрік десе де Рысқұлов та пенде: көңілі қобалжулы. Айтар әңгімесінің арқауын қанша пысықтап, ширатып алдым дегеннің өзінде, мәселені неден, қалай бастаудың сәтін ойлап, бейхал бір сәтті бастан кешірді. Алыста, Ташкентте жатып хат арқылы хабарласу бір басқа да, Ленинмен ауызба-ауыз сұхбаттасу мүлде басқа дүние.

Және бұл қол беріп, жай сәлемдесіп қана шығатын шаруа емес. Өте даулы, насырлы іс. Рысқұлов Түркістанға Лениннің өзі арнайы жіберген Түрккомиссиямен айтысып келіп отыр. Анау-мынау ауылдағы айтыс емес, тым күрделі айтыс. Түрккомиссияның мүшелері — әлемге аттары әйгілі аса ірі қайраткерлер, Лениннің серіктері: Фрунзе, Куйбышев, Элиава, Рудзутак, Голощекин...

Осыншама ірі тұлғалармен тіресіп, мейлі бұл қате идея да болар, өз идеясын қорғау, әркімнің қолынан келе бермейтін сұрапыл батылдық.

Жастықтың әсері ғой, жиырма бес жас адамға не істетпейді, тізгінге көнбес асау ғой, арыны қатты ғой дейін десең, жиырма бесінде біреулер әлі оңы мен солын танымай жүргенде, Рысқұлов тым-тым есейіп-ақ кеткен. Мемлекет, халық тағдырын алдын ала көп болжап, бағдарлауға, алысты шолып көруге шамасы жеткен шағы еді. Алысты болжауға оны үйреткен өмірдің өзі болатын.

* * *

Рысқұловтың жиырма бес жасаған өмірінде қанша кеш батып, қанша таң атты — ешкім есептеген емес. Талай таң атқан сияқты. Бірақ бүгінгі таңның жөні бөлек. Бүгінгі таңда ол тым ерте, Мәскеудің аспаны енді-енді бозара бастағанда-ақ тұрды да, жақсылап моншаға түсіп, өте мұқият жуынды. Пәруана діндарлар Меккедегі қасиетті Қағбаға кірерде осылай тазаланатын шығар...

Рысқұловтың Қағбасы — Лениннің кабинеті. Оның табалдырығын адал аттау керек. Ол табалдырықтан аттарда жан-жүрек тазалығы да қажет. Жүрегің, ниетің, ойың кіршіксіз болсын.

Мың болғыр, «Метрополь» мейманханасының қызметшілері тілегіңді емеурініңнен танып, айтқаныңды екі етпей, ісіңді лезде бітіреді. Рысқұловтың қара шевиот костюмін, ақ бәтес көйлегін, қара галстукті қызметші әйел тап-тұйнақтай етіп үтіктеп, пакетке орап әкеліп берді.

Рысқұлов трюмо-айнаның алдында отырып, сақалын қырып, бетін жылы сумен жуып, киіне бастады.

Айнаның алдында қап-қалың шашын тарақтап болып, ақ пианиноның қақпағын ашты. Қаз-қатар тізілген ақ, қара тілшіктерді абайлап саусақпен басып көрді. Пианино сыңғырлап тұр екен. Енді жалғыз саусақтап емес, қос қолды бірден салған кезде, хан сарайындай кең люксті «Полонез» үні кернеп ала жөнелді. Дәлізде жолкілемді сыпырып, тазалап жүрген әйелдер, ары-бері өтіп жатқан адамдар аңырып тұра қалып, люкс нөмірге құлақ түрді.

Сол кезде көрші нөмірден шығып, Низамеддин Ходжаев люкске кірді.

— О, Тұрар, сазың жүдә шырайлы. Дәлізде жұрт тырп етпей тыңдап қалыпты. Көңіл күйің жақсы екен. Сірә, жолымыз болатын шығар.

Рысқұлов пианиноның қақпағын жапты.

— Жұрттың мазасын алған екенмін ғой, байқамай қалыппын. Ал, Низам ака, шабатын аттың жарауы жақсы деген, тамақтанып алайық, — деп Рысқұлов Ходжаевты көрші бөлмеде дайын тұрған дастарқанға шақырды.

* * *

– Сәл, күте тұрасыздар, әлі бес минут уақыт бар, – деп көмекші қабылдау бөлмесінің бұрышында тұрған сандықтай сағатқа қарады. Сағаттың ұзындығы кісі бойынан асады. Маятник тілі баяу ырғалады.

– Отырыңыздар, – деп көмекші диванды нұсқады.

— Ильичте Сталин жолдас бар еді. Бес минуттан кейін шығуға тиіс.