Робинзон Крузо - Даниэль Дефо

Бір кезде Ксури – көзі менікінен қырағылау болса керек, “жағадан алысырақ кетелік, әне бір жатқан аңды көрдіңіз бе, қандай қорқынышты, ұйықтап жатыр-ау” деді ақырын ғана. Ол көрсеткен жаққа көз салсам, шынымен де қорқынышты бір нәрсе көзіме түсті. Бұл құздардың көлеңкесінде жатқан үлкен арыстан екен. Ксуриге: “Бар да, өлтір”, – деп ем, ол маған үрейлі жүзбен қарады да, “Мен оны қалай өлтіремін, аузын бір ашса, көмейінде тұрамын ғой”, – деп қашқақтады. Қайырып ештеңе айтқаным жоқ, “қозғалмай жат” дедім, мылтықты алдым да бытыраны молырақ салып, үлкен екі қорғасын оқпен оқтадым, екінші мылтыққа үлкен-үлкен екі оқ салдым, үшінші мылтыққа (бізде үш мылтық болатын) кішілеу бес оқ салдым да үлкен мылтықты қолыма алып, басынан көздеп тұрып шүріппені басып қалдым. Бірақ атылған оқ басынан емес, аяғынан тигендей. Аң өкіріп, орнынан атып тұрып, қайта жатты, мен өмірімде естіп көрмеген зор дауыспен тағы да өкіріп, үш аяқтап қалды. Мен басынан емес, аяғынан тигізгеніме таң қалдым. Іле-шала екінші мылтықты алып, аңды тағы да аттым, бұл жолы мақсатыма жетсем керек, аң тәлтіректеп барып құлады, түсініксіз дауыс шығарып өліммен арпалысып жатты. Ксури батырсынып, жағаға жіберуімді өтінді. “Барсаң бар”, – дедім. Секіріп суға түсті де, бір қолымен мылтығын көтере жүзіп жағаға жетті, қасына барды да, мылтықтың аузын құлағына тақап тағы атты, арыстан өлді.

Атып алғанымыз аңдар патшасы болса да, одан не пайда, етін жей алмаймыз, “үш оқ босқа шығын болды-ау” дедім. Қайыққа қайта келіп Ксури менен балта сұрады. “Оны қайтесің?” – деп сұрап ем, “басын кесіп алайын деп едім”, – деді. Бірақ басын кесіп алуға әлі келмеді, тек бір аяғын кесіп әкелді, аяғының өзі үлкен, адам таңғаларлық.

Мұнысы пайдаға асар деген ой келіп, терісін сыпыра бастадық. Ксуримен екеулеп іске кіріскенімізбен, теріні қалай сыпыру керек екенін білмейді екенмін. Күні бойы осы шаруамен айналыстық. Теріні керіп қайықтың үстіне төсеп қойдық. Екі күннен кейін тері кеуіп, астыма салар төсеніш болды.

Аялдаған жерімізден оңтүстікке қарай он күн жүрдік, азық-түлікті үнемдеумен келеміз, ауыз су үшін болмаса, жағаға шықпаймыз. Гамбаның немесе Сенегалдың мүйісіне жақындасақ, аялдайтын бір жерге жетсек, осы жерден еуропалық бір қайық кездесер деп үміттендім, құрлық іздеп таппасақ болмайды, әйтпесе зәңгілердің қолында өлуге тура келеді. Еуропалық кемелер қайда жол тартса да, Гвинеяға, Бразилия ма, Ост-Индия ма, Жасыл мүйістің немесе әлгі айтқан аралдардың маңынан жүретіні белгілі, сондықтан мен еуропалық кемелерге кездесермін, дәм жазбаса, осы жерде өлермін деп шештім.