Красная стрела. Книга Четвертая / Қызыл жебе. Төртінші кітап - Шерхан Муртаза / Шерхан Мұртаза

Сөйтіп, осыдан біраз шама бұрын, сәуір айының кешінде Оразбақ өз үйіне оралған. Кобозевтың хатымен Мәскеуге барып, ең білгір мамандардың емдеуінде болып, мұрнына пластикалық операция жасатып, қоң етінен мұрын жалғап, баяғы анадан жаңа туған пәк қалпына қайта келген екен.

* * *

Мамырдың әлдеқалай жүрек сыздатқан, көзге көрінбес армандар ағысындай самал лепті, майда қоңыр кеші түсіп, Аспантау шыңдарын шалған қызғылтым бояу семген кезде, Тау-Шілмембет аулының ошақтары әр-әр жерден, жылт-жылт ете бастаған.

Әсіресе Ахат қарияның жерошағы ерекше маздаулы. Көптен бері түтінінің семіз шыққаны осы қайырлы кеш шығар. Қыста туған қоңыр марқа сойылған. Аз ауылдың шал-шауқан, кемпір-сампыр, келін-кепшік, жігіт-желеңі Ахаттың аядай үйіне жинала бастады.

Алдымен Ахаттың өзіндей кәрі самаурынмен шай келді. Ағайынның бас-аяғы жиналып болғанда, бұл дастарқанның ненің құрметіне екенін Ахат өзі түсіндірді.

— Ал, Тау-Шілмембет баласы, көптен бері жақсылыққа, жақсы ырымға бас қоспаппыз. Біздің басымыздан өткен қияметті санай берсек, басымыздағы шашымыз да жетпейді. Әне, содан болар, бір-біріміздің үйімізге бас сұғуымыз сиреп кетіпті. Бүгін сендерді шақырып, дәм татырудың орайы келіп, сәті түсті білем. Арамыздағы арысымыз Оразбақ ұзақ сапардан оралғалы да біраз уақыт болып қалыпты, науқангершілікпен қол тимей кетті білем, үйге шақырып, бір құмған шай берудің сәті келмеп еді. Ештен кеш жақсы, міне, бүгін Оразбақ ортамызда отыр.

Осы жерге жеткенде, Ахат ақ орамалмен көзінің жиегін бір сүртіп, ойланыңқырап отырды да, сөзінің салмақты жағына көшті.

— Ер жігіттің басына не келіп, не кетпейді? Әрқайсыңның көңілінде бір кірбің бар. Көңілді кірбің тұта берсе кір болады. Ал тәннің кірлегенінен жанның кірлегені көп қиын. Міне, мына маймақ жаман самаурын менімен бірге жасап келеді десе де болады. Түлкібастан Талғарға, Талғардан Мерке, Түлкібасқа қайтып бірге келді. Ішіне тұрған қақ бір-екі елі келетін шығар. Қаққа темір шыдаса шыдар, адам шыдамас. Көңілдің кірін шайып тастаңдар. Өткенде кеткен бір білместік үшін Оразбақты көзге түрте бермеңдер. Тереңірек үңілсең, оның сол әрекеті жаулардың арандатуы екенін, Оразбақ тек сол алдаудың-арбаудың құрбаны болғанын ескерейік. Затында Оразбақ залым емес қой. Ал Оразбақ шырағым, сен де зіл сақтама. Ағайын алдында жүзің шіркеулі де болмасын. Өткен-кеткен бәленің бәрін көрген бір жаман түстей ұмытайық. Әйтпесе елдігіміз қайсы? Қазір бір игілікті іс бастап, ұйым болып, тіршілік етіп жатқан жай бар. Сол көпшілік ісінен еш шет қалма, Оразбақ!

Осы кезде дәу қара тегенемен буы бұрқырап ет те келді. Ел тоқшылыққа енді дегенмен, қызыл көрсе қызықпайтын қазақ жоқ. Жас марқа етінің иісі мұрындарын қытықтап, жұрт қолдарын жуып, шалдар жағы қындарынан бәкісін суырып, саусақтарымен пышақтың жүзін сипап көріп, сілекейлері шұбырған тұс.

Қара шараны Дәу Омар ұстады. Қанша басалқы, бас ие болдым десе де, ас көргенде қасқыр тектіленіп, аһ-аһ деп, алдымен балғын құйрықтан қиялай кесіп алып, өзі бір қылғытып жіберді.

Елжіреп піскен басты Ахаттың алдына қойды. Айнала алқа-қотан отырғандарды көзін сүзе бір шолып өтіп, әркімнің жасына, қадір-қасиетіне қарата етті мүше-мүшесімен үлестіре бастады.

Босаға жақта отырған келін-кепшік, бала-шаға елеусіздеу қалып бара жатқанда, кейбір шыдамсыз балалар шешелерін түрткілеп, қыңқыл-сыңқыл шығарды. Ахат соны байқап, жеткенінше сол балаларға құлақ, құйқа үлестірді. Алақанына құйқа түскен келіндер орындарынан тұрып, қол қусырып, сәлем рәсімін жасап жатты. Үшеу, төртеу ара табақ тартылып, жұрт жаппай басқа дүниені, басқа уайым-қайғыны, күйбің-күйкі тірлікті ұмытып, тамаққа қарады.