Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

Бұл олжадан алмасын.

Көп жылады дегейсің

Үйдегі нашар жолдасың!

Асқар тауда белдік бар,

Жасағанда кеңдік бар.

Азда қанша теңдік бар?

Құрдаста қанша елдік бар?

Сұлтаныма сәлем де,

Тілімді алса, бармасын,

Біздің баққан Бурылда

Қырық үш күндік кемдік бар».

Мұны естіп Естеміс,

Кейін шауып жөнелді,

Жауабына кенелді.

Айтқанының бәрін де

Қобландыдай батырға

Бұлжытпай айтып береді.

Мынау сөзді есітіп,

Қобланды барды құрдасқа,

Жүремін деген жолдасқа.

Сонда тұрып сөйледі:

«Әуелеп ұшқан қалбаймын,

Жаманның тілін алмаймын.

Хақ бұйырған сапардан

Жан құрдасым, қалмаймын.

Асыл досым, сөкпеңіз,

Бұл сапарға бармаймын,

Бұл олжадан алмаймын.

Саған да сәлем көп айтқан,

Құрдасым, көңлің қалмасын,

Өтініш қылып зарлаймын.

Асқар төбе бел деген,

Ақ бармақпен жемдеген,

Өзінен басқа мінбеген,

Бағып тұрған баласы,

Күтіп тұрған анасы,

Өзі әйелдің данасы,

Тұлпар туған Бурылдың

Қырық үш күні кем деген».

Қараман сонда сөйлейді:

«Бұл барғаннан барсақ біз,

Қалың тобын жарсақ біз,

Біз Қазанды өлтіріп,

Қаласын бұзып алсақ біз.

Сұлуынан қызылбас

Қойынға бір салсақ біз.

Еркек болып не етеміз,

Әр талапқа шығарда

Қатынға ақыл салсақ біз,

Қатынның тілін алсақ біз?!

Есіктің алды ебене <қосылма>,

Ерлер киер кебене <қосылма>,

Кеткен кісі, келе ме?

Алғанын, Тәңір бере ме?

Әр талапқа шығарда

Қатынға ақыл салған соң,

Қатынның тілін алған соң,

Неше батыр болсаң да,

Арыстаным Қобланды,

Қатын да емей, немене?!»

Қараман бұл сөзді айтқан соң,

Қобландыдай батырдың

Тері тамып иектен,

Түгі шығып білектен,

Жаны бір тулап жүректен,

Неше бір құрдас айтса да,

Қараманның бұл сөзі

Өтіп бір кетті сүйектен.

Сөз сүйектен өткен соң,

Тобылғы атқа ер салды,

Ақ алмасты қолға алды.

Қамшы басып сауырға,

Екпіні ұсап дауылға,

Тобылғы меңді торы атпен

Қобланды шапты ауылға —

Қатуланып, қаттанып,

Буырқанып, бұрсанып,

Мұздай темір құрсанып,

Қабағынан қар жауып,

Кірпігінен мұз тоңып,

Әр жақ пенен бер жаққа,

Найзасын ұстап бармаққа,

Аттанбаққа қалмаққа.

Батыр кейіп келеді,

Еш жазығы жоқ еді

Бұлаңдаған Құртқаның,

Сөзге сынық қылдың деп,

Егер шықса алдынан,

Басын кесіп алмаққа.

Дарбазалы есік-ті,

Пайғамбардай несіп-ті.

Үйде отырған Қыз Құртқа

Дүбірін аттың есітті.

«Екпіні қатты кім болсын,

Сұлтаным дағы» десіпті.

Түрегеліп бұлаңдап,

Ашып көрді есікті,

Көргеннен соң қамықты.

Құс төсекте мамықты,

Арпа, бидай қабықты,

Көтере алмас кедейлер

Жылына салған салықты.

Шыдай алмай, Қыз Құртқа

Және де ашты жабықты,

Жабықтан көзін салыпты.

Салса, ерді таныпты,

Түсі суық көрінді,—

Ерге болған секілді

Бір сөзбенен жазықты.

Батырдан Құртқа қорыққан соң,

Төмен қарап, жер шұқып,

Өксіп жылап қамықты.

Енді Құртқа сасады,

Бетінен қаны қашады,

Оң етегін басады.

Сасқан емей, немене,

Аш күзендей бүгілді,

Құртқа жаннан түңілді.

Шыдай алмай, қорыққаннан,

Есік пенен төріне

Неше қайта жүгірді.

Сасып жүріп жөн тауып,

Ақыл менен ой тауып,

Түтікпенен су берген,

Түндікпенен күн көрген

Төрде тұрған Бурылдың

Басын шешіп алады,

Мойнына арқан салады,

Шылбырынан жетелеп,

Бурыл атты Қыз Құртқа

Қобландының алдынан

Бұлаңдап кетіп барады.

Бәйгеден келер көк дөнен,

Жеміне қосып жеді өлең,

Туғалы күнді көрмеген,