Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

Әлқисса, Қараман батырдың Қазанды алуға бара жатқандығын айтқан жері:

«Мен — Сейілдің ұлы Қараман,

Қазанға кетіп барамын.

Жүрмеймісің, құрдасым <қосылма>,

Қол ағалық қыламын.

Замандасым, мұңдасым,

Заманың бірге сырласым,

Жылың бірге жылдасым,

Жасың бірге құрдасым,

Қазанның алған шәһәріне

Сапар тартып жол шектім,

Жүрмеймісің, жолбарысым?

Қобланды сынды батырым,

Жасыңнан артық ақылың.

Жұлдызың туған жоғары,

Білемін, Қоблан, данасың!

Дұға тиген ер едің,

Кезіңе келген дұшпанның,

Білемін, Қоблан, оңбасын!

Осы қылған сапарға

Кетемін ертіп сені деп,

Әдейі келдім, жолбарысым!»

Сонда Қоблан сөйледі,

Әзіл айтып іледі,

Езу тартып күледі:

«Мінетін атым қолында,

Барар-бармас жолымды,

Хабар салып алайын,

Үйдегі Құртқам біледі.

Алты жыл болды баққалы

Түндікпенен күн беріп,

Түтікпенен су беріп,

Бағымды бастан алмасын,

Алды-артымды шалмасын,

Қияметтік жолдасым,

Жан серік атым қолында,

Үйдегі Құртқам біледі

Менің де барар-бармасым».

Бұл сөзді айтып Қобланды,

Шатырға қайтып келеді,

Келіп, сөйлей береді:

«Мынау келген көп қосын

Сейілдің ұлы Қараман

Қазанға қылған жол,— деді.—

Алып келгін Бурылды,

Жүр деп отыр бұл,— деді.—

Барамын бірге мен»,— деді.

Базарда бар ақ мата,

Ойнақтайды жас бота,

Бұл сөзімде жоқ қата.

Қобландының жанынан

Естеміс шыққан ел жата.

Тоқтарбайдың жанында

Құртқаң тіккен отауға

Естеміс келді таң ата.

Таң сарғайып атқанда,

Шолпан жұлдыз батқанда,

Ақ отаудың ішінде

Құртқажан ұйқтап жатқанда,

Естеміс келіп сөз қатты,

Күн шыққан жоқ, таң атты,

Дауыстап тұстан сөйледі:

«Үйдемісің, Қыз Құртқа,

Түздемісің, Қыз Құртқа?

Әйел болдың, амал жоқ,

Егер еркек болғанда,

Болар ең жұртқа бір тұтқа.

Мінген атым қызыл-ды,

Іс тағдырға сызылды.

Жол қылмаққа дұшпанға

Батырдың көңлі бұзылды.

Мінуге керек қазанат,

Беліне керек шар болат,

Денеге керек жалаңқат <қосылма>,

Жаппарға жан аманат,

Жалғыз емес Қобланды,

Қияттан шықты қолқанат.

Батырың мініп шабуға,

Асыл туған Құртқажан,

Жарамай ма, жарай ма

Алты жыл баққан бурыл ат?»

Сонда сұлу Қыз Құртқа

Қылаң етіп, қылт етіп,

Сылаң етіп, сылт етіп,

Шекеде шоғы бұлт етіп,

Алтынды тоны жылт етіп,

Саулы інгендей ыңқылдап,

Күшігендей сыңқылдап,

Сүмбіледей жылтылдап,

Буыны түсіп былқылдап,

Алтын қалпақ дулыға

Шекесінде жарқылдап,

Мақпал төсек мамықтан,

Алтын иек, ақ тамақ,

Көтеріп басын, сөйледі

Естеміс құлға былқылдап:

«Екі саулық, бір қозы

Берер едім қырқарға,

Дүниедегі адамзат

Жан тоя ма іңкарға?

Жұмсады ма сіздерді

Үйдегі бурыл тұлпарға?

Дұғай сәлем дегейсің

Тұлпарына жұмсаған

Жұрт иесі — сұңқарға.

Және де сәлем дегейсің

Қарамандай құрдасқа,

Заманы бірге сырласқа,

Жылы бірге жылдасқа,

Жауы бірге мұңдасқа.

Аттың күні толмай тұр,

Зор салмасын жолбарысқа.

Мінемін көшке көк қасқа,

Саламын қамшы жамбасқа.

Бөрі де қастық қылмайды

Жанындағы жолдасқа!

Бәдік <қосылма> пенен той басқа,

Ешкі менен қой басқа,

Шайтан менен жын басқа,

Бәйбіше мен күң басқа,

Туған ұл мен құл басқа.

Жұмсады ма сіздерді.

Біздей нашар жолдасқа?

Жолдасына жұмсаған

Бас құрмалдық дегейсің,

Қараспан тауды жайлаған

Халық иесі жолбарысқа!

Әуелі, Құдай алмасын,

Алды-артымды шалмасын.

Тілімді алса, сұлтаным

Бұл сапарға бармасын,