Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

Қара сұңқар қойнында,

Бәйгіден келген дөнені,

Бұл шәһбаздың <қосылма> гөзелі <қосылма>,

Талай батыр ұмтылған,

Қаланың аузын қандатып,

Әскерін жаяу андатып,

Қызылбас болып қол алып,

Қобландыға жол алып,

Сәске мезгіл болғанда,

Қырық мың әскер қол шықты,

Қазан ханы бас болып,

Он кісіден қос болып!

Арқада бар бөрі көз,

Жақсыда бар тәуір сөз.

Қолды бастап шығарып,

Қазан сынды батырың

Қобландыға келді кез.

Өзі жеке келгесін,

Қайыспасын білгесін,

Басын тартып қара аттың,

Қобландыдай батырға

Бір-екі ауыз айтты сөз:

«Алатаудың қырғызы,

Кигенің ала қырмызы.

Ат саурысын басыпты,

Көп шабысты көргендей.

Аттың жалы жатыпты,

Алыс жолдан келгендей.

Қабақ қаның тасыпты,

Түн ұйқыңды бөлгендей.

Қай шәһәрге барасың?

Қай орынға қонасың?

Бурыл атты жас қырғыз,

Кімнің ұлы боласың?!

Атаңды сұрасам, кім деймін?

Анаңды сұрасам, кім деймін?

Батыр Қазан мен деймін

Шын сөзіңмен кел деймін,

Қалжың сөзге көнбеймін.

Ашуыма жолықпай,

Бурыл ат пен ақ сауыт,

Қол тигізбей, бер деймін».

Сонда Қоблан сөйледі:

«Бұл жіберіп шығып ем

Базарда алтын қасыққа.

Ат беруге арланам

Сендей дінсіз сасыққа.

Ат алуың қаша ма,

Дем алғанша асықпа!

Келмей жатып ат бер деп,

Қызылбас неден есірді?

Бұл сапарда ен жатқан

Сүйермін деп ек жесірді.

Шыдамасаң, бері кел,

Көрсетейін кесірді.

Атасы жаман атасыз,

Атамды сұрап нетесіз?

Анасы жаман анасыз,

Анамды сұрап нетесіз?

Анаң сенің некесіз,

Некесін сұрап нетесіз?

Ашулансам, боларсың

Әр кез жарық көргісіз.

Өзіңнің соққан қақпаңнан

Зар қылармын жүргісіз.

Қазан деген ерсің сен,

Жөн білмеген серсің сен.

Патшаңнан алған қамқаңды

Қан қылмай-ақ шешерсің!

Асқар төбе белсін сен,

Қызылбас деген елсін сен.

Арақ ішіп, нан жесең,

Қала ішінде есерсің.

Көкірегіңді басайын,

Желденіп көңлің келсең сен.

Қарақасқа тұлпардың

Сауырынан түсерсің!

Мойныңнан аққан жылы қан,

Шамаң келсе, ішерсің.

Жауға шабар ер жігіт

Жаманнан ақыл сұрамас.

Бетімнен қаһар шығады

Жаңбырлы қардай аралас.

Мұсылманның баласы

Өзім өлмей жыламас.

Іздегенім қызылбас,

Аты-тонын әр жерде

Беруші еді сендей нас.

Қылышпенен өлтірсем,

Қиқаладың дерсің сен.

Найзаменен өлтірсем,

Миқаладың дерсің сен.

Садақпенен өлтірсем,

Қапыл қалдым дерсің сен,

Мылтықпенен өлтірсем,

Жазым қалдым дерсің сен.

Мінген атың құла ғой,

Сендер көп те, мен жалғыз,

Қолыңа келді бір бала,

Білгеніңді қыла ғой!»

Ел жайлауы Арыс-ты,

Батырлар қылды намысты.

Әуелі тәуір сөйлесіп,

Артынан шайтан жабысты.

Шайтан емей, немене,

Ырғай сапты сүңгіні

Ырғай, ырғай салысты,

Итерісіп тұрысты,

Найза қанға майысты,

Ат тізесін бүгісті,

Бүгісе, бүгісе тұрысты.

Тебінгіге тер қатып,

Қақырғаны қан татып,

Түкіргені жын татып,

Қақырғанда қан ішті,

Түкіргенде жын ішті,

Қанжарменен қармасты

Семсерменен серместі.

Қанжар қалды қайысып,

Семсер қалды майысып.

Диқан еккен егінді,

Есен алса, тегін-ді.

Қан қабақтан төгілді,

Ерлер жаннан түңілді,

Аш күзендей бүгілді,

Екеуінің ақ сауыт

Шығыршықтан сөгілді.

Сол уақыттар болғанда,

Артық туған Қобланды

Найзасын ырғап ендірді,

Қазанды аттан төндірді,

Ат көтіне міндірді.

Ту жығылар айшықты,

Ақ денеден қан шықты,

Шауып еді, жан шықты.

Ұлы сәске болғанда,