Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

Ұзатпай алдын тосады,

Көл жағалай отырған

Көкқұтан мен қарабай

Көтеріліп ұшқанша,

Белінен басып асады.

Дуадақ пен жек қалды,

Әлде өтірік, әлде шын,

Ақ сұңқар мен ылашын,

Өлген құсты жеп қалды.

Ебелек ұшпас елсізден,

Көбелек ұшпас көлсізден,

Құла мидай шөлдерден,

Адам жүрмес жерлерден,

Батпақ ылай көлдерден,

Асқар-асқар белдерден

Жалғыз шауып жол шекті.

Үмітін үзіп келеді

Қараспан тауды жайлаған

Қалың қыпшақ елдерден.

Намаздігер өтті енді,

Мезгілі шамның жетті енді.

Қобланды мен Бурылдың

Уәдесі бітті енді.

«Көріне ме шәһәр»,— деп,

Ілгері қарап, күткен-ді.

Сол уақыттар болғанда,

Белес-белес бел көрді,

Бел астында ел көрді.

Бидайықты ақтатыр,

Ақты, бозды қой жатыр.

Тіктен шауып қалаға

Қоблекем келе бұл жатыр.

Құланнан атты қодықты,

Көлден тартты борықты,

Жетемін деп торықты.

Намазшамның кезінде,

Бес ағаштың түбінде,

Қазанның салған жылқыға

Ағыны қатты Бурылмен

Аңқытып келіп жолықты.

Көкалалы көп жылқы,

Бөрі құлақ ен жылқы,

Гулетіп жылқыны алады,

Айқайлап жиған көп жылқы

Бір уыс болып қалады.

Жылқыны жөнге шығарып,

Қазанның Сырлы қаласын

Қайта айналып шабады.

Бетіне қалқан далдалап,

Шәһәріне шапты аллалап.

Қаланың аузын қандатып,

Көшенің аузын шаңдатып,

Қақпадан атын қарғытып,

Кіндіктен оғын сырғытып,

Туырлығын тоқым қып,

Керегесін отын қып,

Мал шығармай далаға,

Ел шығармай салаға,

Жау бетінде жад қылып

Жеті кәміл бабаға,

Өтірік емес, жан аға,

Қазанның Сырлы қаласын

Бұзып-жарып Қоблекең,

Он екі күн дегенде,

Жалғыз жанды құтқармай,

Айдап шықты далаға.

Құлақ салмақ сауап-ты

Бес уақытқы азанға,

Төрт құлақты Қазанға.

Ителгі құстың тырнағын

Мың сан қарға жазар ма?

Сырлы қаланы алады,

Адамын жөнге салады.

Қаланың қиғаш қасында,

Қасқырлы таудың басына

Бұлаңдаған Бурылмен

Батыр Қоблан шығады,

Құртқаның сөзін сынады.

Жан-жаққа көзін салады,

Батырдың көзі шалады;

Қалың қият, көп қосын,

Он екі күн дегенде

Олар да келіп қалады.

Өзі жатқан Қазанның

Қырлы дейтін қаласын

Қырық мың қолды әскермен

Алты қабат орының

Сыртынан орап алады.

Қараман атты батырың

Аламын деп, ала алмай,

Алты қабат орынан

Қарғытып ішке ене алмай,

Қақпаның аузын аша алмай,

Қайраты жетіп таса алмай,

Үш күн тұрып сыртында

Болдыра алмастай болған соң,

Енді атына мінеді.

Мініп алып атына,

Тауда жатқан батырға

Қараман өзі келеді.

Келіп, сөйлей береді:

«Айбалтам тасқа өтпейді,

Жамандар сөзді кектейді.

Жүрмеймісің, құрдасым,

Қызылбастың еліне

Сенсіз күшім жетпейді!»

Сонда Қоблан сөйледі:

«Асқар ма екен, тау ма екен?

Арғымақ па екен, ат па екен?

Жая ма екен, жал ма екен?

Шекер ме екен, бал ма екен?

Ер бұзбаған қамалды

Қатын бұзған бар ма екен?

Мал салдым базар бөзіне,

Салса, жылқы тоқтайды

Арқаның бөрі көзіне.

Ерді қатын дей ме екен,

Не деп айттың өзіме?

Сен бір айтпай, үш айттың,

Келмеді ме кезіне?

Көрінбе менің көзіме!

Неше батыр болсаң да,

Үйде қалған Құртқаның,

Сатса, алмаймын өзіне.

Өзі түгіл, Құртқаның,

Сағынғанда, алмаймын

«Қалқамжан» деген сөзіне!»

Қобланды бұл сөзді айтқасын,

Қараман құрдас өкпелеп,

Көрмеймін деп, жер тепкілеп,

Наза боп қайтып жөнелді:

«Алсам, мұны алармын,

Алмасам, өліп қалармын.

Қатынының тілімен

Қобландыдай батырың