Красная стрела. Книга Четвертая / Қызыл жебе. Төртінші кітап - Шерхан Муртаза / Шерхан Мұртаза

Сталин бәрін түсінеді, түсінбейтін бәлесі жоқ. Ол кейбір патшалардай кеще емес. Ол ақылсыз болса, ол аңғырт болса, соншама ақылдыларды артқа тастап, ең үлкен мемлекетті жеке-дара басқарып отырар ма еді. Қазір Рысқұловтың жанын қинап тұрса, ол оның топастығынан еме-е-ес. Ақылдылардың бәрі ақпейіл, адал да бола бермес. Сталин ақылдылығында Демонның ақылдылығындай бір сұмдық бар. Демонның арғы тегі ібіліс пе екен? Адам ата мен Хауа ананы азғырып, күнәға батырып, жұмақ жайдан қудырып жіберетін сол ібіліс еді.

Сұлу әйелді сүйіп-құшудан ләззат таппай, сол сұлуды қылқындырып өлтіруден ләззат табатын адамдар болатын көрінеді. Ондай адам бұл қылығының сұрқия-сұмдық екенін біледі, біле тұра, істемеске амалы жоқ, табиғаты солай жаратылған, Құдай қарғаған қаражүрек жан.

Ал Сталин — мысық мінезді адам. Тышқанды бірден жеп қоймай, тышқанмен ойнап отыратын мысықты көргеніңіз бар ма? Босатып қоя береді, тышқан сорлы құтылдым ба деп тұра қашқанда, мысық оны адым аштырмай алдыңғы аяғымен бас салады да, тағы да босатып қоя береді... Содан мысық рақат көреді, масаттанады, өзінің өктемдігін сезіп, содан бір шырын шарап ішкендей болады. Ал тышқан сорлының шыр-шыр еткен жаны мұрнының ұшына келгені мысық үшін қызық, қызыққа мас.

Сталиннің садистігінде осы тектес үрейлі үрдіс мол еді. Бұрынғы кезде, кейбір елдерде, жиырма бірінші желтоқсанға қараған түнде туған баланы, анасының шаранасынан шыға сала, өлтіріп тастайтын қатал заң болған. Неге десе, жиырма бірінші желтоқсан күннің ең қысқарған кезі. Бұл күні бала теңдессіз жауыз болады деген сенім үстемдік құрған.

Ал енді, жиырма екінші желтоқстанға туған баланы, бүкіл ел болып қуана қарсы алады екен. Өйткені, жиырма екінші желтоқсаннан бастап күн ұзара бастайды.

Сталин жиырма бірінші желтоқсанда туған...

Кім біледі, бұл соқыр сенімнің сандырағы шығар? Бірақ жиырма бірінші желтоқсан мен Сталиннің соншама жауыз болуы қабыса кеткені несі? Кездейсоқ бірдеңе болар...

Сталин Рысқұловты қылқындыра беруден саябырлап, жайдарман, бір иманды қалыпқа түсті.

— Жә, Тюрар, тым-тым қызбалана берме, жарайды... Бұл істі Молотов пен Кагановичке тапсырдым. Олар анық-қанығына жетіп, бір тоқтамға келгенде, сенің ұсыныстарыңды Саяси Бюрода қараймыз.

Сталин жадырағанмен Рысқұлов жабырқаулы еді.

— Молотов пен Каганович істің анық-қанығына жеткенше қазақтан не қалар екен? Әрбір күн сан мыңдаған адамды апанға тартып кетіп жатыр, — деді.

— Сен енді бізге қысым жасама, — деп Сталин ызғарсыз өкпелегендей болды.

— Сізге қысым жасар хал қайда менде? Мен өз басым ашығып өліп бара жатсам, Сізге бүйтіп жалынбас едім... Халық қой. Алты миллион халық! Соның қазір жартысы-ақ қалды.

— Әсірелеуге бейімсің, Тюрар, сен санап шыққан жоқсың ғой.

— Сенімді деректер бар, жолдас Сталин. Ауа көшкендер, Ресей орманына дейін жетіп, ағаш қабығын кеміріп жатқан қазақтар, олар да өлген қазақтар...

Сталин тіл қатпастан түнере бастады. Адамның көңілі неге аумалы-төкпелі? Көңіл шіркін неге аунақшып тұрады? Түске дейін күн ашық еді, түс ауа қалың бұлт қаптады. Сірә, жауатын шығар.