Сборник пословиц и поговорок / Мақал-мәтелдер жинағы - Население / Халық

Дос сыртыңнан мақтар, дұшпан көзіңе мақтар.

Досыңмен көп сөйлеспе, жолынан қалдырасың.

Дұшпаныңмен көп сөлеспе, сырыңды алдырарсың.

Күлме досыңа, келер басыңа.

Досқа ауырлығыңды салма, достан қарыз алма.

Төрт түлік туралы

============

Ақсақ қой түстен кейін маңырайды.

Таңбасыз тай, енсіз қой болмайды.

Қой сүйеді баласын «қоңырым» деп, «ештеңені білмейтін момыным!» деп.

Сиыр сүйеді баласын «торпағым» деп, «қараңғыда баспаған қорқағым!» деп.

Түйе сүйеді баласын «боташым» деп, «жаудыраған көзіңнен тоташым!» деп.

Ешкі сүйеді баласын «лағым» деп, «тастан тасқа секірген шұнағым!» деп.

Жылқы сүйеді баласын «құлыным» деп, «тұлпар болып жүгірер жұрыным!» деп.

Семіздікті қой ғана көтереді.

Бір биеден ала да, құла да туады.

Саулықтың жасы үлкен, қошқардың басы үлкен.

Алуан – алуан жүйрік бар, өз әлінше шабады.

Байтал шауып бәйге алмас.

Ат жаманы – сүріншек, ет жаманы – шеміршек.

Жылқыда өт жоқ, өсер малда өлім жоқ.

Адам баласы сөйлескенше, жылқы баласы кісінескенше.

Арық атқа қамшы ауыр.

Адам жылқы мінезді.

Ат сүрінбей жер танымас.

Бірлік туралы

=========

Ел бірлігі – ел теңдігі.

Ынтымақ жүрген жерде, ырыс бірге жүреді.

Бірлігі жоқ ел тозады, бірлігі күшті ел озады.

Бірлікті ел бұзылмас.

Жұмыла көтерген жүк жеңіл.

Бірлік ынтымақ – байлық бақ.

Бірлік жоқ болса, ұйым жоқ.

Ұйым жоқ болса, күйің жоқ.

Сырттан келген жаудан да, іштен шыққан дау жаман.

Ауылдың иті ала болса да, бөрі келгенде бірігеді.

Тобынан айрылған қазды, топталған қарға алады.

Кең киім тозбайды, кеңесші ел азбайды.

Кеңесіп пішкен тон келте болмас.

Теңге тиыннан, ынтымақ ұйымнан.

Қол жұмылмай – жылынбайды.

Кеңесіп шешкен шешімнің кемісі болмас.

Ынтымақ болмай іс оңбас.

Үйдің басын қатын қосар.

Елдің басын батыр қосар.

Бірлік қайда болса, ерлік сонда.

Еркіндік қайда болса, елдік сонда.

Тірлік, тірлік түбі – бірлік.

Қырық кісі – бір жақ, қыңыр кісі – бір жақ.

Саусақ бірікпей, ине ілікпейді.

Байлық байлық емес, бірлік – байлық.

Бір кісінікі мақұл, екі кісінікі – ақыл.

Бас жарылса, бөрік ішінде, қол сынса, жең ішінде.

Жер, су туралы

==========

Таулы жер бұлақсыз болмас, сулы жер құрақсыз болмас.

Су жүрген жер береке, ел жүрген жер мереке.

Халық қартаймайды, қара жер қартаймайды.

Көп тепкен жерден көл шығады.

Жер құтты болса, мал сүтті болады.

Жер тоймай, ел тоймайды.

Жерге еткен жақсылық жерде қалмайды.

Жер көңді жақсы көреді, ат жемді жақсы көреді.

Жер – ана, ел - бала.

Су патшасы – мұрап, түн патшасы – шырақ.

Қыстағы қар - жерге ырыс, жердегі ылғал – елге ырыс.

Су - ырыстың көзі, еңбек кірістің көзі.

Жайлауы жақсының әр бұтасының түбі бір кесек ет.

Қара жер қарыз арқаламайды.

Жеріне қарай астығы.

Жер тойынбай, ел тойынбайды.

Тауына қарай тоғайы, шошқасына қарай торайы.

Тау кезеңсіз болмас, өлке өзенсіз болмас.

Көлдің көркі құрақ, таудың көркі бұлақ.

Алпыс күн тасыған су, алты күнде қайтар.

Жауынмен жер көгереді, батамен ел көгереді.

Таумен тасты су бұзар, ел арасын қу бұзар.

Ағаш тамырымен мықты, адам дос-жарымен мықты.