Дон Кихот І - Мигель де Сервантес

Трапобана — дұрысы Трапробана (Цейлон аралының ежелгі атауы).

Гараманттар — Нумидияның оңтүстік шегіне жақын маңайды мекендеген халық.

Ксанф — Кіші Азиядағы Скамандр өзені.

Массилиялық тау шалғындары — Нумидияның шығысындағы жер атауы.

Фремодонт — Понттағы Қара теңізге құятын өзен. Аңыз бойынша оның жағалауында амазон әйелдер тұрған.

Пактол — Лидиядағы, Сард маңайындағы табанында алтын құмы бар өзен, Гермнің бір саласы (қазір Сарабат деп аталады).

Тартес алқаптары — Т а р т е с — Испанияның оңтүстік-батысында, Гуадалквивир өзенінің сағасында орналасқан финикиялық ежелгі қала.

Гуадиана — Испаниядағы арнасы әлденеше рет жер астына еніп, онан соң жер бетіне қайта шығып отыратын өзен.

Дәрігер Лагуна — Грек емшісі Диоскоридтің (жыл санауымыздың І-ші ғ.) емдік шөптер жайындағы трактатын испан тіліне аударушы әрі оған түсініктеме беруші.

ХІХ т а р а у

Сид Руй Диас... орындықты сындырып тастаған болатын... — Сид жөніндегі романстардың бірінде бір жолы оның әулие Петр соборына бас сұғып, испан королінің орындығы папаның жанындағы француз королінің орындығынан төменірек тұрғанын байқап қалғаны жайында айтылады. Сид көп ойланып жатпастан француз королінің орындығын аяғымен теуіп құлатады да, орнына өз королінің орындығын әкеп қояды. Ашуланған папа Сидті шіркеуден аластайды. Сол кезде Сид папаға былай деп тіл қатады: “Күнәмнен арылт, егер өйтпейді екенсің, кейін бұған өкінетін боласың”, дейді.

ХХІ т а р а у

... қолөнер құдайының соғыс құдайына арнап соққан... — яғни Вулкан Марсқа арнап соққан. Шын мәнінде, аңыз бойынша, Вулкан Марсқа арнап қару емес, жіңішке темір тор дайындап берген.

Елена (м и ф.) — Парис алып қашқан, асқан сұлу грек келіншек.

...өзіме жәбір көрсетілген жағдайда бес жүз суэльдо... —“Төменгі” қауымға жататындар жәбір көрсеткен жағдайда дворяндар қауымының өкілдері өздеріне берілген артықшылықтарға сәйкес олардан ақшалай айып өндіріп алатын.

ХХІІ т а р а у

Галера — ескекті кеме. Бұл арада қылмыскерлерге кесілген жаза мағынасында қолданылып отыр: оларды галераның бортына кісендеп, діңкелері құрығанша ескек естіретін болған.

ХХІІІ т а р а у

құлағым солар атқан жебенің ызыңынан тұнып кетті — Қасиетті ағайындық қылмыскерлерді өлім жазасына кескенде, оларды бағанаға байлап қоятын да, садақпен атып өлтіретін.

— ...ол Санчоға есегінен түсуге... әмір етті... — Шамалыдан кейін:

“Санчо болса Хинесұмпай де Пасамонтенің аярлығы арқасында қожайыны соңынан жүктерін арқалап жаяу борсаңдады”, делінеді. Бұл қарама-қайшылыққа Сервантес “Дон Кихоттың” екінші бөлімінде түсінік береді.

ХХІҮ т а р а у

Тисба — Овидийдің Пирам мен Тисба жайындағы хикаятының кейіпкері (“Метаморфозалар”).

ХХҮ т а р а у

Езоп, яғни Эзоп, гректің атақты мысалшысы (ж.с.д. ҮІ-шы ғ.).

Андриактар — “Амадис Галльский” романында кездесетін жартылай аң, жартылай адам кейпіндегі құбыжықтар.

Медор — Ариостоның “Қаһарлы Роланд” дастанының персонажы.

Астольф, Брадаманта — Ариостоның “Қаһарлы Роланд” дастанының персонаждары: А с т о л ь ф — рыцарь, Б р а д а м а н т а — Ринальдтың қарындасы және рыцарь Руджердің сүйгені.

Гиппогриф — ертегіде жолығатын хайуанат: жартылай жылқы, жартылай гриф.

Фронтин — Руджердің қанатты сәйгүлігі.

Барра — темір таяқты мүмкін болғанынша алысқа лақтыруға негізделген ойын.

Амарилис, Диана, Сильвия, Филиса, Галатея, Филида — көпшілік арасына кең тараған бақташылық романдардағы кейіпкер қыздар.

Лукреция — Римдегі атақты Тарквинийлер әулетінен шыққан әйел; жау жүректігімен және пәк-таза болмысымен аты шыққан.

Лабиринттегі Тезей арқауы секілді — Ариаднадан алған жіптің арқауымен Криттегі лабиринттен (сансыз көп бөлмесі бар, шығар жолы шытырман қапастан) адаспай аман шыққан Тезей жайындағы аңызға жасалған емеурін.

ХХҮІ т а р а у

Аграмант — маврлар патшасы, “Қаһарлы Роланд” кейіпкерлерінің бірі.