Буря / Боран - Тахауи Ахтанов

Қасболат кездескен сайын Шәрипаның өңінен, қимыл-қозғалысынан бұрын өзі байқамаған әртүрлі сүйкімді құбылыстарды көріп қуана таңырқайды. Асып кеткен еш нәрсесі жоқ сияқты еді бұрын. Қасболаттың жас кезінде елінде «Жұмаштың торысы» деген бәйгі аты болып еді. Жай кезде көргеніңде көз тартар ұсқыны жоқ... Арқасы күжірейіп, түгі собалақтанып өзен жағасында жайылып жүретін. Құйрық жалы тарам-тарам боп ұйысып, әлсіз мойны салбырап самарқау күйсеп тұратын. Сүйек бітімі де қораш, жабы торы. Ал жаратып бәйгіге қосуға алып келгенде әлгі атты адам танымай қалатын. Қарасаң талай аттан сүйегі де ірі, сидам. Тықыр түгі жылтырап, қос құлағы едірейіп, көзі дымқыл тартып құлпырып шыға келетін. Жұқа кең танауынан ыстық леп шарпып, алдыңғы аяғымен жер тарпып тықыршып тұрады. Ауыздықпен алысып қақшита көтерген қаз мойнында, бүкіл қағылез шымыр денесінде шоршыған ақ сазандай серпін бар.

Шәрипаның да өмірден күткен үлкен тойы келгесін түлеп, құлпырып шыға келгені ме?!

Бір ғажабы Қасболат өзі жоқта Шәрипаны көз алдына бар түр-түсімен, қимыл-болмысымен тұтас елестете алмайды. Жеке бір көзқарасы, қабақ қағысы, қылығы көз алдына келіп, енді соны тұтастырып Шәрипаның бейнесін түгел елестетейін десе, басқа құбылыстары кеп қабаттасып ұстатпай кетеді. Тек әйтеуір керемет бір тартымдылық әсері, жаны аңсаған жақсылық пен жылылық қана қалады. Қасболат Шәрипаны көруге асығады.

Қасболаттың тұтас өмірі екі арнаға жарылып, екі түрлі өлшеммен өтіп жатқан сияқты. Біреуі жұрт көзіне мәлім қызметі, күнделік тіршілік-әрекеті. Кеңсеге барады, үйге келеді, кейде жолдастарымен бас қосып карта ойнайды. Бірақ бұл тіршілігі көрген түс сияқты мән-мағынасыз, ой-санасында із қалдырмай өтіп жатыр. Жадыраған кең дүние секілді ыстығы мен суығы, үлкен қуаныш-қызығы мен қасіреті аралас, мағынасы терең нағыз шын бір өмір бар. Ол Қасболаттың ішінде. Сол төңірегіне нұр сеуіп тұрған дүниенің өзегі Шәрипа. Сол сәуле Қасболаттың қан тамырына тарап бар денесін жайлап алған сияқты. Шәрипа бар дүниені толтырғандай. Тіпті алыста жүрсе де көңілінде, көз алдында Шәрипа болады. Оның даусы Қасболаттың құлағында. Қазақ қоңыр дауыс дейді. Шәрипаның даусы қоңыр емес, әдемі сарғыш сияқты. Бұрын қатқылдау сияқты еді, қазір даусында бір дымқыл бар, құлағыңа ғана жайлы естілмей, жұмсақ лебімен бүкіл денеңді шарпып өтеді. Қасболат Шәрипаны көзі көрмегенде көңілімен сөйлесіп отырады. Оның көзқарасын, қас-қабағын, езу тартып жымиғанын — бәрін көреді. Әсіресе даусы құлағына ап-анық келіп тұрғандай болады.

Қасболат Шәрипамен іштей сөйлеседі. Екеуінің бір-біріне айтар сөзі көп-ақ. Ол Шәрипаға ең жақсы, ең асыл сырларын шертеді. Бұрын айтып тауыса алмаған, не сөзбен бейнелеп келтіре алмаған ойларын ақтарады. Тілмен емес, көңілмен сөйлескен тіпті ғажап болады екен. Онда көптеген және өте жақсы нәрселерді айтасың. Тілмен айтып жеткізуге болмайтын жақындықты көңілдің толқыны, ыстық лебі өзі-ақ жеткізеді екен. Қиялында Шәрипа да оған жауап береді. Онда ерекше жақсылықты, ыстық жақындықты айтады. Оның не айтарын Қасболат біледі... бәрін түсінеді...

Осы ой-көріністеріне елігіп қасында карта ойнап отырған жолдастарын байқамайды. Қасындағы жолдастары:

— Ау, сен неге аңқиып отырсың?— дегенде ғана елең етіп төңірегіне көз салады.

Езу тартып тәтті күлімсіреп, достарын да кеудесі толған үлкен қуанышқа бірге бөлегісі келеді. Шәрипа жайын, жақсы-жақсы сырлар айтқысы келеді. Бірақ достарының жаңағы жарқын дүниеден бейхабар, қаннен қаперсіз түрлерін көріп тоқырап қалады. Оларға мұның көкірегіндегі үлкен қуаныш дарымайды. Олар өң мен түстей өткінші сыртқы өмірдің адамдары. Өздері оны сезбейді. Тек мәнсіз қыбырлаған ауыздар, картамен бірге жалп-жалп еткен қолдар ғана...